نظارت بر پروژه های بانک جهانی

نظارت بر پروژه های بانک جهانی

مسئولیت انجام پروژه های توسعه بین المللی در اکثر کشورهای در حال توسعه بر عهده بانک جهانی است اما خود بانک جهانی پروژه ها را پیاده سازی نمی کند. در مقابل به همکاران خود در کشورها وابسته است و بانک جهانی به عنوان مدیر پروژهش شناخته نمی شود. چرخه هر یک از پروژه ها از مراحل مختلفی تشکیل شده است. پروژه ها از مرحله آماده سازی، پیاده سازی و ارزیابی تشکیل می شوند.

در مرحله ارزیابی، بر سر محتوا و طراحی پروژه با کشور مقصد توافق حاصل می شود. پس از تأیید هیئت مدیره بانک جهانی، پروژه وارد مرحله پیاده سازی می شود که انجام آن بر عهده دولت یا در موارد خاص تر به عهده هماهنگ کننده ملی پروژه است. مرحله پیاده سازی به مراحل مختلفی تقسیم می شود که در مرحله آماده سازی مشخص شده است. بخشی از هزینه های پروژه از سوی بانک جهانی تأمین می شود. بسته به نتایج گزارش نظارت که برای کمک به بررسی های مدیران طراحی شده است انتشار، لغو یا تغییر مقیاس هر بخش از سوی مدیریت بانک جهانی انجام می شود.

بنابراین دو مشارکت کننده اصلی در پروژه های تحت حمایت بانک جهانی حضور دارند: ناظر پروژه بانک جهانی (مدیر پروژه یا مدیر کارگروه) که بر پیاده سازی پروژه نظارت می کند و اطمینان حاصل می کند که دستورالعمل های این سازمان به دقت از سوی واحد مدیریت پروژه در آن کشور و هماهنگ کننده ملی پروژه (رئیس واحد مدیریت پروژه ملی) که به عنوان مدیر پروژه واقعی شناخته می شود (یعنی کسی که مسئول اجرای پروژه است) رعایت می شود (دیالو و تویلیر (2004، 2005) هشت ذینفع پروژه را شناسایی کرده اند: هماهنگ کننده ملی پروژه (NPC) که مدیر واقعی پروژه است، مدیر پروژه در بانک جهانی (در اینجا مدیر کارگروه ها یا ناظران پروژه)، ناظر ملی (یکی از مقامات دولتی بلندمرتبه یا خود وزیر)، کمیته راهبری، پیمانکاران فرعی، تأمین کنندگان کالاها و خدمات، ذینفعان، و کل جامعه).

ناظران پروژه در IDPM روزانه شرکت نمی کنند، هرچند آن ها درتمام مراحل پروژه اطلاعات دریافت می کنند و ممکن است تمام امور مهم مربوط به هماهنگ کننده ملی پروژه نظیر شرایط کار، فهرست منتخب و ارزیابی طرح پیشنهادی را «تأیید» نکند. ناظر پروژه بانک جهانی می تواند درخواست هماهنگ کننده ملی پروژه را رد کند اما این تصمیم حتماً باید دلیل موجهی داشته باشد. توجه کنید که عدم پذیرش درخواست بدین معنا است که تیم پروژه به خوبی دستورالعمل ها را رعایت نکرده است یا این که مدیریت پروژه فعالیت ها را به خوبی برنامه ریزی نکرده است یا اصلاً منطبق با برنامه پروژه نبوده است.

مدیران کارگروه به طور همزمان حداقل بر چهار یا پنج پروژه در یک حوزه نظارت می کند اما این کار را لزوماً در یک کشور انجام نمی دهند (برای مثال، دیالو و تویلیر، 2004، 2005؛ چووه و همکاران، 2010). پس از آن که پروژه به اتمام رسید یا متوقف شد، یک سازمان مستقل (گروه ارزیابی مستقل) پس از 2 سال به ارزیابی پروژه می پردازد. پایگاه داده گروه ارزیابی مستقل اطلاعاتی درباره موفقیت پروژه (ارتباط، کارایی و اثربخشی) و مشخصات پروژه (حوزه ها، این که پروژه از نوع سرمایه گذاری بوده است یا خیر، کیفیت اقدامات نظارتی بانک جهانی و اقدامات آماده سازی کشور مقصد) ارائه می کند. به همین دلیل از این پایگاه داده برای بررسی موقیت پروژه های بانک جهانی استفاده شده است.

اگر نظارت یک CSF عمومی باشد که باعث بهبود پیاده سازی شود و بر موفقیت پروژه تأثیرگذار باشد (برای مثال کیلبی، 2000؛ چووه و همکاران، 2007، 2010)، در آن صورت هنوز عوامل کلیدی موفقیت نظارت بر پروژه های بانک جهانی مورد تحلیل قرار نگرفته است.