آشنایی با الگوی فنجان و دسته در تحلیل تکنیکال
انیس مسکینی
تحلیل به وسیله الگوهای کلاسیک قیمت، بین تحلیلگران تکنیکال از محبوبیت بالایی برخوردار است. دلیل اصلی این محبوبیت نیز کاربرد در تحلیل بازارهای مالی و سهولت شناسایی آن‌ها در نمودار است. یکی از الگوهای قیمتی جالب در تحلیل تکنیکال، الگوی فنجان و دسته Cup and Handle است. این نام‌گذاری به‌دلیل شباهت الگو روی نمودار با فنجان صورت گرفته است. در ادامه ضمن معرفی این الگوی قیمت، استراتژی‌های معاملاتی با استفاده از الگوی کاپ (Cup) را بررسی می‌کنیم. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
الگوی فنجان و دسته چیست؟
الگوی پرایس اکشن فنجان و دسته با نام کاپ (Cup) نیز شناخته میشود. این الگو در زمره الگوهای قیمت ادامه دهنده قرار می‌گیرد. به این معنی که در میانه روند صعودی یا نزولی نمودار ظاهر میشود. پس از شکل‌گیری کامل الگو نیز نمودار بار دیگر روند قبلی خود را از سر می‌گیرد.
پیشنهاد مطالعه: از مهم‌ترین سبک‌های پرایس اکشن می‌توان به سبک RTM در پرایس اکشن اشاره کرد؛ که پیشنهاد میشود درباره این سبک پرطرفدار بیشتر مطالعه کنید.
فرض کنید نمودار قیمت ارز دیجیتال مورد نظر شما، روند صعودی دارد. جایی در میانه روند صعودی، قدرت فروشندگان در مقایسه با خریداران افزایش پیدا می‌کند. به‌همین دلیل فروشندگان ابتکار عمل را در بازار به‌دست می‌گیرند. این اتفاق باعث میشود که روند قیمت معکوس شود و شاهد کاهش قیمت رمزارز باشید.
اما کاهش قیمت زیاد طول نمی‌کشد و خیلی زود بار دیگر خریداران وارد عمل شده و افت قیمت ایجاد شده را جبران می‌کنند و سطح قیمت را به محدوده قبل از روند کاهشی باز می‌گردانند. در این حالت شکلی شبیه حرف U انگلیسی در نمودار ظاهر میشود. به این ترتیب بخش فنجان الگوی کاپ به‌وجود می‌آید. پس از آن بار دیگر کاهش و افزایش قیمت در نمودار تکرار میشود. البته این بار نوسان قیمت در مقیاس زمان و مقدار نسبت به دفعه قبل به‌مراتب کوچک‌تر خواهد بود. در نتیجه دسته فنجان نیز روی نمودار به وجود می‌آید.
به این ترتیب اجزای الگوی فنجان و دسته صعودی یا bullish به‌صورت کامل در نمودار ظاهر میشود. پس از آن بار دیگر نمودار روند صعودی خود را از سر می‌گیرد. دقیقا عکس این اتفاق ممکن است در روند نزولی قیمت رخ دهد. البته در این حالت الگوی ایجاد شده را به‌عنوان فنجان و دسته نزولی یا bearish می‌شناسند.
اجزای الگوی فنجان و دسته
همانطور که مشاهده کردید، الگوی فنجان و دسته در سبک پرایس اکشن از دو قسمت اصلی تشکیل میشود که عبارت‌اند از:
1. فنجان (Cup)
فنجان در نمودار به‌صورت حرف انگلیسی U ظاهر میشود. نقطه ابتدا و انتهای فنجان معمولا روی یک خط افقی قرار می‌گیرند. به‌طور کلی هر چه انتهای فنجان روی نمودار اصطلاحا حالت گرد‌تری داشته باشد، الگوی کاپ اعتبار بیشتری دارد. اما اگر کف فنجان حالت V شکل پیدا کند، الگوی ضعیفی در نمودار ایجاد میشود. همچنین هر چه عمق فنجان افزایش پیدا کند، اعتبار الگوی کاپ کمتر میشود.
2. دسته (Handle)
محدوده نوسان قیمت که بعد از فنجان رخ می‌دهد و به‌مراتب از نظر مقداری و زمانی نسبت به فنجان، کوچک‌تر است. نقطه شروع و پایان دسته فنجان نیز دقیقا روی همان خط مقاومت یا حمایت فنجان قرار می‌گیرند.
روش‌های شناسایی الگوی کاپ در چارت تحلیل تکنیکال
برای تشخیص الگو، شاخص‌های زیادی مورد نیاز نیست. تنها چهار شاخص فنی برای کمک به شناسایی الگو مورد نیاز است که عبارتند از:
- حمایت و مقاومت
- حجم معاملات
- میانگین متحرک
- خطوط روند
همانطور که می‌دانید الگو از دو قسمت فنجان به اضافه دسته تشکیل شده است. تا زمانی که تمام فنجان کامل نشده باشد و قیمت نزدیک به بالاترین سقف قدیمی نباشد، نمی‌توان این الگو را پیش بینی کرد. در نتیجه، معامله‌گر باید سقف قدیمی قیمت را با یک خط مقاومت افقی مشخص کند.
پس از آن با ایجاد سمت راست فنجان، باید چندین کندل صعودی را در افزایش حجم معامله مشاهده کنیم (یک راه آسان برای فهمیدن این موضوع، قرار دادن میانگین متحرک ۵۰ دوره‌ای روی حجم است).
بیشتر بخوانید: آموزش اندیکاتور میانگین متحرک
پس از تکمیل فنجان، دسته شروع به ایجاد شدن می‌کند. دسته با خطوط روند شیب دار مشخص میشود. این خطوط روند باید کمی شیب به سمت پایین داشته باشند. خط روند مهم خط روند مقاومت است که خط بالایی است. اگر قیمت‌ها در اثر افزایش حجم از مقاومت فراتر بروند، احتمالا بازار، روند صعودی خود را ادامه خواهد داد.
چند نکته برای شناسایی الگوی فنجان و دسته برای تحلیل نمودار قیمت وجود دارد.
- اولین نکته‌ای که باید مد نظر قرار دهید، این است که در آموزش تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال یا سایر بازارهای مالی، از الگوی کاپ معمولا در تایم فریم متوسط و بلندمدت استفاده می‌کنند. چرا که برای شکل‌گیری فنجان و دسته روی نمودار قیمت، تقریبا زمان زیادی لازم است.
- شما به‌عنوان یک تحلیلگر تکنیکال برای شناسایی الگوی فنجان و دسته، بیش از هر چیز باید روی حجم معاملات حساس باشید. الگوی کاپ در روند صعودی نمودار را در نظر بگیرید. معمولا افت قیمت در شکل‌گیری نیمه سمت چپ فنجان، بیشتر به‌دلیل کاهش تقاضا برای خرید در بازار رخ می‌دهد. به‌همین دلیل اساسا در این بازه زمانی حجم معاملات کاهش می‌یابد.
- در مقابل نیمه سمت راست فنجان به یکباره با افزایش قیمت نسبتا زیادی همراه میشود. این افزایش قیمت نشان دهنده میل و اشتیاق زیاد خریداران برای بازگرداندن نمودار به‌روند صعودی است. در این حالت افزایش قیمت دقیقا سطح قبل از آغاز روند نزولی ادامه پیدا می‌کند.
- الگوی کاپ تنها وقتی کامل میشود که دسته آن روی نمود به وجود بیاید. بنابراین برخلاف ظاهر نه‌چندان مهم دسته در این الگو، سیگنال اصلی برای خرید توسط همان صادر میشود.
در ادامه نحوه تنظیم استراتژی معاملاتی با الگوی فنجان و دسته را بررسی می‌کنیم.
استراتژی‌های معاملاتی با الگوی فنجان و دسته
در استراتژی معاملاتی با الگوی کلاسیک فنجان و دسته باید تا زمان کامل شدن دسته روی نمودار، منتظر بمانید. البته بعد از مشاهده فنجان روی نمودار باید آن را به دقت زیر نظر داشته باشید. نقطه مناسب برای ورود به نمودار زمانی است که دسته به‌طور کامل تشکیل شده و نمودار، خط مقاومت یا حمایت در الگوی کاپ را می‌شکند.
این احتمال وجود دارد که بعد از شکستن خط و قبل از آغاز روند جدید، شاهد پولبک زدن نمودار به خط شکسته شده باشیم. در الگوی کاپ معمولی بعد از شکست خط مقاومت، روند صعودی آغاز میشود. شما باید برای ورود به پوزیشن معاملاتی خرید در این حالت حد ضرر را جایی پایین‌تر از خط مقاومت شکسته شده تعریف کنید.
برای تعیین حد سود نیز دو راه پیش روی شماست.
اول اینکه فاصله بین کف فنجان تا خط مقاومت آن را اندازه‌گیری کنید. سپس مقدار به‌دست آمده را به قیمت ورود بیفزایید تا حد سود محاسبه شود.
روش دوم محاسبه میزان افزایش قیمت قبل از شکل‌گیری الگوی کاپ روی نمودار و اضافه کردن آن به قیمت ورود برای رسیدن به حد سود است. بدیهی است که روش دوم ریسک بالاتری دارد.
در مواجهه به الگوی فنجان و دسته معکوس یا وارونه نیز دقیقا باید عکس حالت فوق عمل کنید. به عبارت دیگر باید برای ورود به پوزیشن معاملاتی فروش در این حالت حد ضرر را جایی بالاتر از خط حمایت شکسته شده تعریف کنید. حد سود را نیز با استفاده از یکی از دو روش فوق و کم کردن آن از قیمت ورود به پوزیشن معاملاتی به‌دست بیاورید.
کلام پایانی
آنچه باید درباره الگوی فنجان و دسته بدانید را در این مطلب بررسی کردیم. این الگوی کلاسیک تحلیل تکنیکال ادامه دهنده کاملا مبتنی بر پرایس اکشن شکل می‌گیرد. زیر نظر گرفتن حجم معاملات برای شناسایی این الگو اهمیت زیادی دارد.
برای دستیابی به تسلط کافی روی الگوی کاپ در تحلیل تکنیکال حتما مثال‌های متعددی را از چارت رمزارزهای مختلف بررسی کنید. به این ترتیب می‌توانید مهارت لازم در استفاده از الگوی کاپ را کسب کنید.
اندیکاتور حجم (Volume)، میانگین متحرک (MA) و ابزارهایی مانند خط روند مهم‌ترین ابزارهای کمکی هستند که برای شناسایی الگوی کاپ می‌توانید روی آن‌ها حساب کنید.
هر چقدر که انتهای فنجان در این الگو حالت گردتر داشته باشد و عمق آن نیز کم باشد، الگوی کاپ اعتبار بالاتری دارد.
