مهسا نصیری نیا
گاهی اوقات شما با واژگانی سر و کار دارید که گاها معانی آن را نمیدانید یا اطلاعات کاملی از آنها ندارید. یکی از این لغات آی بن است در زیر نگاه مختصری به آن خواهیم انداخت:
IBAN مخفف عبارت International Bank account Number است.که شامل اعداد و حروف است حداکثر ۳۴ کاراکتر دارد و به تمام حساب های حوزه اروپا تعلق میگیرد و نشاندهنده کشوری که در آن افتتاح حساب شده، بانک مقصد و شماره حساب فردی است که حساب به نام وی باز شده است.IBAN ارسال ها و دریافت های حواله های بین المللی را راحت تر و سریعتر کرده استاز سال 2007 تا کنون کشورهای دیگر مانند عربستان و امارات ، نیز به صورت تدریجی وارد حوزه آی بن شده اند و شماره حساب های خود را با این نام ارائه میکنند..هم اکنون حدود ۵۰ کشور از حدود ۲۲۰ کشورجهان عضور این پروتکل هستند.
iban number چیست
IBAN یا شماره حساب بانکی بین‌المللی (International Bank Account Number) یک استاندارد جهانی است که جهت شناسایی دقیق حساب‌های بانکی در نقل‌وانتقالات بین‌المللی استفاده می‌شود.
این شماره اولین‌بار توسط اتحادیه اروپا معرفی شد و امروز به یکی از مهم‌ترین ابزارها برای بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی تبدیل شده است. ساختار IBAN معمولاً شامل کد کشور (مثلاً IR برای ایران)، دو رقم چک دیجیت و شماره حساب بانکی خواهد بود که در کنار هم یک رشته یکتا می‌سازند.
استفاده از IBAN باعث می‌شود تا خطاهای انتقال وجه کاهش یابد و پرداخت‌ها سریعتر و ایمن‌تر صورت پذیرند. فرض کنید که قصد دارید هزینه‌ای به‌صورت بین‌المللی بپردازید یا مبلغی را از خارج کشور بگیرید؛ داشتن یک شماره IBAN دقیق، کل این فرایند پیچیده را ساده می‌کند؛ این شماره نه‌تنها سرعت را افزایش می‌دهد بلکه امنیت و دقت پرداخت‌ها را نیز بهبود می‌بخشد و تجربه کاربری (User Experience) بهتری به‌همراه دارد.
طبق آمار بانک جهانی، استفاده از استانداردهای بین‌المللی مانند IBAN می‌تواند نرخ خطای بانکی را تا بیش‌از ۳۰٪ کاهش دهد و تجربه کاربری (User Experience) را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد؛ این استاندارد باعث خواهد شد تا تراکنش‌ها با دقت و امنیت بالاتری انجام شوند و فرآیندهای مالی بین‌المللی ساده‌تر و سریعتر پیش بروند.
به همین دلیل، امروزه بانک‌ها و مؤسسات مالی در سراسر جهان موظف‌اند برای حساب‌های بین‌المللی خود IBAN صادر کنند و مشتریان نیز برای هر نوع تراکنش برون‌مرزی، این شماره را ارائه دهند.
شماره حساب بانکی بین‌المللی
شماره حساب بانکی بین‌المللی یا همان IBAN، رشته‌ای از اعداد و حروف را در خود دارد که به‌صورت استاندارد بین‌المللی تعریف شده است و به‌کمک آن می‌توان حساب‌های بانکی را به‌طور دقیق در سطح جهان شناسایی کرد؛ این شماره، برخلاف شماره حساب داخلی که فقط در بانک یا کشور خودتان معتبر خواهد بود، در شبکه‌های بانکی جهانی کاربرد دارد.
در ساختار IBAN، همه‌چیز با نظم خاصی چیده شده‌اند؛ اول کد کشور می‌آید، بعد دو رقم چک دیجیت که وظیفه اعتبارسنجی شماره را دارد قرار میگیرد و درنهایت شماره حساب بانکی اضافه می‌شود.
این طراحی هوشمندانه به بانک‌ها کمک خواهد کرد تا شماره‌ها را سریع و بدون نیاز به بررسی دستی پردازش کنند؛ یعنی ریسک خطاهای بانکی به حداقل می‌رسد و پرداخت‌های بین‌المللی با اطمینان بیشتری انجام می‌شود.
اهمیت این شماره در بهبود تجربه کاربری (User Experience) و کاهش خطاهای بانکی باعث شده است تا بانک‌ها در سراسر دنیا روی ارائه و اطلاع‌رسانی دقیق آن تمرکز زیادی داشته باشند.
ساختار IBAN
از مجموع حداکثر ۳۴ کاراکتر آیبن دو حرف اول آن نشاندهنده کشور مقصد است به عنوان مثال چنانچه دو کارکتر اول یک آیبن مربوط به کشور سوئیس می باشد.CH یا GR مربوط به کشور یونان می باشد.
کشورهایی که از IBAN استفاده میکنند
سیستم IBAN جهت ساده‌سازی و استانداردسازی پرداخت‌های بین‌المللی ایجاد شد و امروزه در بسیاری از کشورها پذیرفته شده است. دانستن اینکه کدام کشورها از این استاندارد استفاده میکنند، برای کاربرانی که به‌دنبال فعالیت‌های مالی بین‌المللی هستند اهمیت زیادی دارد؛ چون بدون داشتن شماره IBAN، بسیاری از پرداخت‌ها انجام نمی‌شود یا ممکن است خطا بخورد و تجربه کاربری (User Experience) کاربر آسیب ببیند.
بیشتر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، از‌جمله آلمان، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و هلند، از IBAN استفاده میکنند؛ در این کشورها تمام تراکنش‌های بانکی بین‌المللی تنها با داشتن شماره IBAN قابل انجام است.
حتی انگلستان، با وجود خروج از اتحادیه اروپا، همچنان برای بسیاری از تعاملات مالی بین‌المللی از این سیستم پشتیبانی می‌کند؛ علاوه‌بر اروپا، کشورهایی در خاورمیانه مثل عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و همچنین در آفریقا مثل تونس نیز، از IBAN بهره می‌برند.
از سوی دیگر، کشورهایی مثل سوئیس و نروژ که عضو اتحادیه اروپا نیستند، به‌دلیل هماهنگی با استانداردهای بانکی جهانی، استفاده از IBAN را پذیرفته‌اند.
چه ارگان هایی میتوانند آی بن ایجاد نمایند؟
بانک های عضو این پروتکل با حساب های مشتریان استفاده میشوند مجاز به ایجاد آی بن هستند.هیچ ارگان دیگری مجاز به ایجاد آی بن برای مشتریان بانک ها نیست.برای این کار شما میتوانید درخواست خود را به موسسات خصوصی مانند ایرانیکارت داده که از طریق ایجاد حساب بانکی یا با حساب های بانکی خود اقدام به ارسال و یا دریافت حواله شما داشته باشند.این کد توسط بانک صادر کننده حساب شما ایجاد و در بانکداری الکترونیکی شما ذخیره میگردد.
نحوه ایجاد آی بن برای حساب بانکی
ایجاد شماره IBAN برای حساب بانکی معمولاً نیازی به اقدام خاص از سمت مشتری ندارد؛ چون بانک‌ها هنگام افتتاح حساب یا فعال‌سازی خدمات بین‌المللی، به‌طور خودکار شماره IBAN حساب را تولید میکنند؛ بااین‌حال، اگر حساب قدیمی دارید یا مطمئن نیستید که آیبن شما فعال است، میتوانید از طریق مراجعه حضوری به شعبه بانک، تماس با پشتیبانی یا استفاده از ابزارهای آنلاین بانک (مثلاً سامانه اینترنت‌بانک یا همراه‌بانک) شماره IBAN خود را دریافت کنید.
بانک‌ها معمولاً جهت تبدیل شماره حساب داخلی به IBAN از فرمول‌های استاندارد و ابزارهای نرم‌افزاری استفاده میکنند؛ به‌عنوان مثال، اگر در ایران حساب دارید، کد کشور IR به ابتدای شماره اضافه می‌شود و سپس چک دیجیت و ساختار استاندارد طبق فرمت جهانی ساخته خواهد شد.
باید توجه داشته باشید که برای اطمینان از صحت شماره IBAN خود، بهتر است قبل از هرگونه تراکنش بین‌المللی شماره خود را از بانک استعلام کنید.
هدف از ایجاد IBAN چیست؟
شماره IBAN برای این طراحی شد که روند انتقال پول بین کشورها ساده‌تر، دقیق‌تر و بدون خطا باشد؛ پیش از IBAN، بانک‌ها با شماره حساب‌های داخلی خودشان کار می‌کردند و این موضوع وقتی پای واریز یا دریافت بین‌المللی وسط می‌آمد، مشکلات زیادی ایجاد می‌کرد؛ در ادامه، به بررسی هدف‌های ایجاد IBAN می‌پردازیم:
استانداردسازی جهانی
شماره IBAN یک ساختار جهانی دارد که تمام بانک‌ها ملزم به رعایت آن هستند؛ این یعنی وقتی شما می‌خواهید از یک کشور به کشور دیگر پول انتقال دهید (مثلاً برای پرداخت شهریه دانشگاه یا خرید از یک سایت خارجی)، بانک‌ها شماره حساب را بدون نیاز به تغییر یا تبدیل دستی می‌خوانند و پردازش میکنند.
کاهش هزینه‌های بانکی و خطاهای بانک‌ها
وقتی یک شماره IBAN معتبر استفاده می‌شود، بانک‌ها تراکنش را بدون بازبینی یا اصلاح دستی انجام می‌دهند؛ این موضوع باعث حذف هزینه‌هایی مثل بازگشت وجه، اصلاح شماره حساب یا جریمه‌های بانکی خواهد شد.
افزایش سرعت و امنیت پرداخت‌ها
داشتن یک شماره استاندارد و دقیق این امکان را به کاربران می‌دهد تا پرداخت‌هایشان سریعتر و امن‌تر انجام شوند. نیازی به بررسی‌های وقت‌گیر نیست و پول شما سریع به مقصد می‌رسد؛ این موضوع برای فریلنسرهایی که از شرکت‌های خارجی حقوق می‌گیرند یا برای کسانی که با مشتریان بین‌المللی کار میکنند، اهمیت زیادی دارد.
تسهیل دریافت درآمد بین‌المللی
اگر فریلنسر، تاجر یا دانشجوی بین‌المللی هستید، شماره IBAN به شما کمک خواهد کرد تا درآمدتان را راحت‌تر و بدون نیاز به واسطه‌ها یا مراحل پیچیده از شرکت‌ها یا موسسات خارجی دریافت کنید.
پشتیبانی و مدیریت بهتر بانکی
وقتی همه‌چیز طبق استاندارد IBAN پیش می‌رود، بانک‌ها راحت‌تر اطلاعات مشتریان را مدیریت میکنند؛ در صورت بروز مشکل، پشتیبانی سریعتر و دقیق‌تری دارید و مطمئن خواهید بود که تراکنش‌های بین‌المللی شما با کمترین ریسک ممکن انجام میشوند.
چگونه IBAN خود را پیدا کنیم؟
جهت استفاده از خدمات بین‌المللی، شما نیاز به شماره IBAN حساب بانکی‌تان دارید. پیدا کردن این شماره خیلی ساده است و میتوانید آن را از چندین روش بررسی کنید. داشتن این شماره به شما کمک خواهد کرد تا بدون مشکل در تراکنش‌های بین‌المللی حضور داشته باشید و تجربه کاربری (User Experience) بهتری به‌دست آورید.
بررسی در اپلیکیشن یا اینترنت بانک
بیشتر بانک‌ها شماره IBAN حساب شما را در اپلیکیشن موبایل یا پنل اینترنت بانک نمایش می‌دهند؛ کافی است تا وارد بخش جزئیات حساب شوید و در کنار شماره حساب داخلی، شماره IBAN را هم ببینید. بعضی بانک‌ها حتی این امکان را می‌دهند که شماره را کپی کنید یا به‌طور مستقیم به ایمیل یا پیامک بفرستید.
تماس با پشتیبانی بانک یا مراجعه حضوری
اگر به اپلیکیشن یا اینترنت بانک دسترسی ندارید، میتوانید با پشتیبانی بانک تماس بگیرید یا به یکی از شعبه‌ها مراجعه کنید. با ارائه شماره حساب یا کارت بانکی، بانک برای شما شماره IBAN را چاپ یا ارسال خواهد کرد. بهتر است تا قبل از انجام تراکنش‌های مهم بین‌المللی، این شماره را به‌روز و دقیق بررسی کنید.
بررسی در اسناد بانکی مثل دفترچه حساب یا صورت‌حساب‌ها
در بسیاری از بانک‌ها، شماره IBAN روی دفترچه حساب یا صورت‌حساب ماهانه چاپ می‌شود؛ اگر این اسناد را دارید، میتوانید با یک نگاه شماره را پیدا کنید. به‌یاد داشته باشید که ابزارهای ویرایش ویدیو و خدمات خارجی، هنگام دریافت پرداخت‌ها، به صحت این شماره بسیار حساس هستند.
استفاده از وب‌سایت رسمی بانک
برخی بانک‌ها ابزارهای آنلاین دارند که با وارد کردن شماره حساب داخلی، شماره IBAN دقیق شما را تولید میکنند؛ این ابزارها برای افرادی که زیاد با پرداخت‌های بین‌المللی سروکار دارند، بسیار کاربردی است.
بررسی روی کارت بانکی (در برخی بانک‌ها)
بعضی بانک‌ها شماره IBAN را به‌طور مستقیم روی کارت‌های بانکی چاپ میکنند. کافی است تا کارت را بررسی کنید تا شماره کامل را ببینید؛ این روش به‌ویژه برای مواقعی که نیاز فوری به انتقال وجه بین‌المللی دارید، بسیار مفید است.
کاربردهای مهم IBAN
IBAN فقط یک شماره نیست؛ بلکه ابزاری مهم جهت بهبود امنیت و سرعت در پرداخت‌های بین‌المللی است؛ در ادامه مهم‌ترین کاربردهای IBAN را همراه توضیحات می‌بینید:
پرداخت‌های بین‌المللی سریعتر و دقیق‌تر
استفاده از IBAN باعث می‌شود که واریزها و برداشت‌های بین‌المللی بدون خطا و با سرعت بالا انجام شوند؛ این شماره، مسیر انتقال پول را شفاف می‌کند و بانک‌ها را قادر می‌سازد تا تراکنش‌ها را به‌صورت مستقیم و بی‌نیاز از اصلاح دستی پردازش کنند.
کاهش اشتباهات در شماره‌گذاری حساب‌ها IBAN
به‌دلیل ساختار استاندارد IBAN، احتمال اشتباه در واردکردن شماره حساب به‌طرز چشمگیری کاهش می‌یابد؛ این موضوع از بروز خطاهای پرهزینه جلوگیری می‌کند و اطمینان خاطر بیشتری برای کاربران و کسب‌وکارها به‌وجود می‌آورد.
افزایش امنیت تراکنش‌ها
یکی از مهم‌ترین مزایای IBAN، بالا بردن سطح امنیت تراکنش‌ها است. سیستم‌های بانکی با استفاده از این شماره میتوانند اطلاعات حساب مقصد را با دقت بالا اعتبارسنجی کنند و جلوی انتقال اشتباه یا مشکوک را بگیرند.
بهبود تجربه کاربری (User Experience)
داشتن یک شماره استاندارد و معتبر باعث می‌شود تا کاربران و کسب‌وکارها فرآیند پرداخت‌های بین‌المللی را ساده‌تر و سریعتر تجربه کنند و دیگر نیاز به تأییدهای چندمرحله‌ای یا استفاده از واسطه‌های پیچیده نباشد.
تسهیل پرداخت‌های خودکار بین‌المللی
شرکت‌ها و افراد میتوانند پرداخت‌های دوره‌ای و تکرارشونده خود را با استفاده از IBAN برنامه‌ریزی کنند؛ این ویژگی به‌خصوص جهت پرداخت‌هایی مثل شهریه، اشتراک‌های خدمات بین‌المللی یا قراردادهای همکاری خارجی اهمیت زیادی دارد.
