نحوه چاپ مقاله در مجلات خارجی

سختی‌های مقطع کارشناسی ارشد وقتی شروع می‌شود که دانشجو همه کارهای پایان نامه خود را انجام داده و نوبت به دفاع و چاپ مقاله در مجلات خارجی می‌رسد. در بیشتر دانشگاه‌ها 1 نمره از پایان نامه به چاپ مقاله اختصاص می‌یابد و اگر دانشجو مقاله‌ای چاپ نکرده باشد نمره کاملی به دست نمی‌آورد. با این شرایط دانشجویان شروع می‌کنند به پرس و جو در مورد این که نحوه پرداخت هزینه چاپ مقاله در مجلات خارجی چگونه است و ژوزنال‌های معتبر برای چاپ مقاله کدام اند؟ خواندن این مقاله به شما کمک می‌کند که پاسخ به سولات خود در زمینه چاپ مقاله را به طور جامع و کامل دریافت کنید.

نحوه ارسال مقاله به مجلات خارجی

ارسال مقاله به مجلات خارجی، یکی از مسیرهای اصلی جهت ورود به فضای علمی بین‌المللی و کسب اعتبار علمی در سطح جهانی به‌حساب می‌آید. نخستین گام در این مسیر، انتخاب دقیق مجله‌ای است که با موضوع مقاله، نوع پژوهش و سطح علمی نویسنده هم‌خوانی داشته باشد. برای این منظور باید پایگاه‌های داده معتبری مانند Scopus، Web of Science یا DOAJ بررسی شود و معیارهایی نظیر ضریب تاثیر (Impact Factor)، حوزه تخصصی مجله و سیاست‌های پذیرش مقاله به‌دقت مطالعه شود.

پس‌ از انتخاب مجله مناسب، باید به فرمت‌بندی دقیق مقاله براساس راهنمای نویسندگان آن مجله توجه کرد. هر مجله استانداردهای خاص خود را برای ساختار مقاله (شامل چکیده، کلیدواژه‌ها، مقدمه، روش تحقیق، نتایج و منابع) دارد؛ رعایت این استانداردها نه‌تنها احتمال پذیرش را افزایش می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده حرفه‌ای‌بودن نویسنده است؛ درنهایت، پیش‌ از ارسال، بازبینی دقیق علمی و نگارشی مقاله ضرورت دارد؛ چراکه خطاهای زبانی یا ساختاری می‌تواند دلیل ردشدن مقاله حتی قبل از ورود به مرحله داوری باشد.

انواع مقاله علمی داخلی و خارج چیست؟

مقاله‌های علمی در ایران و مجامع بین‌المللی، بسته‌به نوع پژوهش، هدف نگارنده و قالب انتشار به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. آشنایی با این انواع به پژوهشگران کمک می‌کند تا نوع مناسبی از مقاله را براساس محتوای تحقیق خود انتخاب کرده و شانس پذیرش آن را افزایش دهند؛ در ادامه، مهم‌ترین انواع مقاله علمی به‌صورت مجزا معرفی می‌شوند:

مقاله پژوهشی (Original Research Article)

این نوع مقاله رایج‌ترین قالب در مجلات علمی معتبر به‌حساب می‌آید. در مقاله پژوهشی، نویسنده به ارائه یک تحقیق جدید می‌پردازد که شامل طراحی روش، گردآوری داده، تحلیل و نتیجه‌گیری است. اصل نوآوری، روش‌مندبودن و استناد علمی قوی از ارکان اصلی این مقاله محسوب می‌شوند.

مقاله مروری (Review Article)

مقاله مروری با هدف تحلیل، دسته‌بندی و جمع‌بندی یافته‌های موجود در یک حوزه مشخص نگاشته می‌شود؛ این نوع مقاله معمولا توسط پژوهشگران باسابقه و در چارچوب دعوت از سوی مجله‌ها تهیه خواهد شد. ارزش اصلی مقاله مروری در توانایی آن در شفاف‌سازی مسیرهای تحقیق آینده و ارزیابی دقیق روندهای گذشته است.

مقاله کوتاه (Short Communication / Brief Report)

این نوع مقاله، پژوهشی کوتاه ولی با ارزش علمی بالا را ارائه می‌دهد. زمانی‌که نتایج اولیه یک تحقیق اهمیت خاصی داشته باشند یا پژوهش در ابعاد محدود اجرا شده باشد، استفاده از این قالب پیشنهاد می‌شود. ساختار مقاله کوتاه شبیه مقاله پژوهشی است؛ ولی بخش‌های آن فشرده‌تر و تعداد کلمات محدودتر است.

مقاله موردی (Case Report)

مقاله موردی بیشتر در حوزه‌های پزشکی و علوم سلامت رایج است و به ارائه جزئیات یک نمونه خاص، نادر یا آموزنده از یک پدیده یا بیماری می‌پردازد؛ اهمیت این نوع مقاله در مستندسازی تجربیات بالینی منحصربه‌فرد است که می‌تواند مبنای پژوهش‌های بعدی قرار گیرد.

نامه به سردبیر (Letter to the Editor)

این قالب معمولا جهت طرح نقد علمی، توضیح مکمل یا پاسخ به مطالب چاپ‌شده در مجله به‌کار می‌رود؛ لحن این نوع مقاله تحلیلی و مختصر است و به بحث‌های علمی دامن می‌زند. اعتبار علمی نامه‌ها کمتر از مقالات پژوهشی است؛ ولی در مجلات علمی جایگاه ویژه‌ای دارند.

نحوه چاپ مقاله در مجلات خارجی

اولین موردی که دانشجویان در مورد چاپ مقاله در مجلات جست و جو می‌کنند، نحوه چاپ مقاله در مجلات خارجی است. مراحل مختلفی برای آماده سازی یک مقاله و چاپ آن در مقالات خارجی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

ترجمه مقاله

اولین کاری که برای چاپ مقاله در مجلات خارجی لازم است، ترجمه مقالات مختلف است که هم اطلاعات شما نسبت به موضوع مورد نظر افزایش یابد و هم بتوانید از آن‌ها در قسمت‌های مختلف مقاله مثل مقدمه و بررسی منابع استفاده کنید.

نکته‌ای که این جا لازم است رعایت شود، عدم سرقت ادبی از مقالات دیگر است. یعنی چه به عمد و چه غیر عمد، هیچ محتوایی از دیگران نباید در مقاله شما کپی شده باشد. توجه داشه باشید که حتی کپی کردن محتوایی که قبلا خودتان نوشته‌اید هم می‌تواند به عنوان سرقت ادبی محسوب شود. پس قبل از ارسال مقاله‌تان به ژورنال‌ها و مجلات خارجی، با استفاده از نرم افزار آی‌تنتیکیت (iThenticate) می‌توانید نسبت به کپی بودن یا نبودن بخش‌هایی از مقاله‌ی خود اطمینان حاصل کنید.

آماده سازی مقاله

قبل از ارسال مقاله به مجلات و ژرنال‌های خارجی، آن را به صورت کامل از نظر ویراستاری بررسی کنید طوری که از نظر فنی و ظاهری، نکات دستوری و گرامری و محتوا مشکلی نداشته باشد. منظور از ویرایش فنی و ظاهری، عاری بودن مقاله از هر گونه اشتباه نگارشی است، مثلا بندها به درستی قرار گرفته باشند، غلط املایی نداشته باشد، موارد مربوط به فاصله و نیم فاصله رعایت شده باشد و …

منظور از ویرایش دستوری و گرامری هم رعایت درست و اصولی نکات گرامی است. ویرایش محتوایی هم یعنی انتقال ملموس و راحت مقاله به مخاطب، طوری که بدون هیچ مشکلی، مقاله را درک کند.

ارسال مقاله به ژورنال‌های معتبر

بعد از ترجمه مقالات مختلف و نوشتن و ویراستاری، نوبت می‌رسد به بررسی مجلات معتبر و ارسال مقاله برای آن‌ها. در این مرحله باید بررسی کنید که مقاله شما، هم از نظر محتوا و هم از نظر ساختار ظاهری مناسب باشد.

بعد از پیدا کردن مجله مورد نظر و مطابق دادن مقاله خود با شرایط آن، به دو صورت می‌توانید مقاله را ارسال کنید:

1.  مقاله را به آدرس ایمیلی که در مجله ثبت شده است، ارسال کنید.
2. آن را در قسمتی از سایت مربوط به مجله آپلود کنید.

وقتی مقاله به مجله مورد نظر ارسال شد، اصطلاحا می‌گویند مقاله submit شده و سپس وارد مرحله داوری می‌شود. مدت زمان داوری مقاله هم بسته به نوع ژورنال متفاوت است، بعضی از آن‌ها چند هفته و بعضی دیگر چند ماه طول می‌کشد.

در این مرحله، ممکن است یکی از 3 اتفاق زیر برای چاپ مقاله رخ دهد:

1.  نیاز به هیچ تغییری نداشته باشد و بدون هیچ تغییری چاپ شود.
2. میجر ریوایز شود یعنی نیاز به تغییرات بزرگ داشته باشد و ریجکت شود.
3. ماینور ریوایز شود و نیاز به تغییرات کوچک و جزئی داشته باشد و برای چاپ اکسپت نشود.

این مرحله از کار نیازمند صبر زیاد و حوصله فراوان است؛ چرا که ممکن است ایراداتی به متن شما وارد شود که خیلی جزئی هستند و اهمیت چندانی ندارند. به هر حال شما باید بتوانید داوران و منقدان را توجیه کنید و تلاش زیادی در این زمینه لازم است.

این مرحله هم که رد شود نوبت می‌رسد به غول آخر چاپ مقاله، یعنی بررسی آن توسط سردبیر مجله که در این مرحله اگر مقاله شما مناسب چاپ باشد، تایید می‌شود و در صورتی که مناسب نباشد، رد می‌شود.

نحوه سابمیت مقاله در مجلات خارجی

فرآیند سابمیت (Submit) یا ارسال رسمی مقاله به مجله، مرحله‌ای فنی و حساس است که نیاز به دقت و آشنایی با سامانه‌های انتشار دارد. بسیاری از مجلات علمی از سامانه‌های مدیریت مقاله مانند Editorial Manager یا ScholarOne استفاده می‌کنند. ثبت‌نام در این سامانه‌ها و ساخت پروفایل پژوهشی، اولین قدم جهت ورود به فرایند ارسال مقاله است.

پس‌ از ورود به سامانه، نویسنده باید اطلاعات دقیق مقاله را در مراحل مختلف وارد کند؛ این اطلاعات معمولا شامل عنوان مقاله، چکیده، کلیدواژه‌ها، فهرست نویسندگان، فایل اصلی مقاله، فایل جداگانه چکیده و در برخی موارد کاورلتر (نامه پوششی) است. رعایت ترتیب مراحل و صحت اطلاعات واردشده اهمیت بالایی دارد؛ در این میان، نکات زیر در فرایند سابمیت باید مورد توجه قرار گیرند:

• تهیه فایل‌های موردنیاز: فایل اصلی مقاله باید بدون نام نویسندگان (برای داوری کور) و طبق قالب مجله تهیه شود.
• نگارش کاورلتر حرفه‌ای: این نامه، فرصتی جهت معرفی مقاله به سردبیر است و باید به‌طور خلاصه به اهمیت پژوهش اشاره کند.
• تعیین نویسنده مسئول: فردی که ارتباط با مجله را مدیریت می‌کند باید از ابتدا مشخص شود.
• بررسی نهایی اطلاعات: قبل‌ از کلیک نهایی روی گزینه «Submit»، باید تمام جزئیات بازبینی شود.

درنهایت، پس از ارسال، مقاله وارد فرآیند بررسی اولیه توسط سردبیر خواهد شد و درصورت تایید، به مرحله داوری تخصصی ارجاع داده می‌شود؛ این روند ممکن است چند هفته تا چند ماه به‌طول بینجامد.

هزینه چاپ مقاله در مجلات خارجی

یکی از نکات مهم در چاپ مقاله در مجلات بین‌المللی، آگاهی از هزینه‌های احتمالی مرتبط با آن است؛ برخلاف تصور رایج، همه مجلات خارجی جهت چاپ مقاله هزینه دریافت نمی‌کنند؛ بلکه این موضوع بستگی به نوع مجله و سیاست‌های انتشاراتی آن دارد. مجلات دسترسی آزاد (Open Access) معمولا از نویسندگان هزینه‌ای به‌عنوان Article Processing Charge دریافت می‌کنند که امکان دارد از چندصد تا چندهزار دلار متغیر باشد.

در‌مقابل، مجلات سنتی که مقالات را فقط برای مشترکان منتشر می‌کنند، در اغلب موارد رایگان هستند؛ ولی زمان چاپ در آن‌ها طولانی‌تر است و دسترسی عمومی به مقاله محدود خواهد بود. لازم به‌ذکر است برخی دانشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی، برای چاپ در مجلات باکیفیت، بودجه‌ای اختصاص می‌دهند که می‌تواند بخشی از هزینه‌ها را پوشش دهد؛ همچنین برخی مجلات در‌صورت درخواست رسمی، تخفیف یا معافیت کامل از پرداخت هزینه را برای پژوهشگران کشورهای درحال‌توسعه درنظر می‌گیرند.

ارسال مقاله به دانشگاه‌های خارجی

ارسال مقاله به دانشگاه‌های خارجی بیشتر در قالب مکاتبات علمی، اپلای جهت فرصت‌های تحقیقاتی یا همکاری پژوهشی انجام می‌شود و با ارسال به مجله تفاوت دارد؛ در این حالت، مقاله یا پروپوزال پژوهشی معمولا به استاد راهنما، گروه تحقیقاتی یا دپارتمان خاصی ارسال می‌شود که در موضوع موردنظر فعالیت دارد؛ هدف از این ارسال، جلب‌توجه و ایجاد زمینه برای پذیرش در مقطع تحصیلات تکمیلی، فرصت مطالعاتی یا پروژه‌های مشترک علمی است.

برای این منظور، پژوهشگر باید مقاله‌ای کامل و با نگارش علمی قوی داشته باشد؛ علاوه‌براین، همراه‌بودن مقاله با نامه‌ای رسمی که در آن هدف، علاقه پژوهشی و نحوه ارتباط مقاله با حوزه فعالیت دانشگاه شرح داده شده باشد، اهمیت زیادی دارد. دانشگاه‌های معتبر به‌شدت به کیفیت علمی و اصالت محتوا توجه دارند؛ بنابراین باید از ارسال مقالات ضعیف یا تکراری خودداری کرد. فرستادن مقاله از طریق ایمیل آکادمیک و رعایت اصول مکاتبه حرفه‌ای، شانس دریافت پاسخ مثبت را افزایش می‌دهد.

نحوه دریافت گواهی پذیرش از مجلات خارجی

گواهی پذیرش (Acceptance Letter) یکی از مدارک مهم جهت اپلای تحصیلی، ارتقا شغلی یا اثبات فعالیت پژوهشی است؛ این گواهی نشان‌دهنده تایید مقاله توسط داوران و پذیرش نهایی آن برای چاپ در مجله است. دریافت این نامه بسته‌به سیاست مجله و نوع فرآیند داوری احتمالا به‌صورت خودکار یا با درخواست نویسنده انجام شود.

جهت دریافت این گواهی، رعایت چند نکته ضروری است:

• پیگیری وضعیت مقاله از طریق سامانه مجله: پس از تایید نهایی مقاله، برخی سامانه‌ها به‌طور خودکار فایل گواهی پذیرش را صادر می‌کنند.
• مکاتبه مستقیم با سردبیر: درصورتی‌که نامه پذیرش به‌طور خودکار ارسال نشود، نویسنده مسئول می‌تواند از طریق ایمیل رسمی مجله درخواست صدور گواهی کند.
• بررسی محتوای گواهی: گواهی پذیرش باید شامل عنوان مقاله، نام نویسندگان، تاریخ پذیرش، نام مجله و مهر یا امضای تحریریه باشد.
• ذخیره نسخه PDF برای استفاده آکادمیک: این گواهی معمولا در اپلای دکتری، دریافت ویزای پژوهشی یا ارائه در رزومه کاربرد دارد.

همواره توصیه می‌شود تا گواهی پذیرش را از همان لحظه دریافت، در چند نسخه فیزیکی و دیجیتال نگه‌داری کنید و درصورت لزوم جهت تایید رسمی، از مجله درخواست نسخه ممهور شود.

معرفی مجلات معتبر خارجی جهت سابمیت مقاله

انتخاب یک مجله مناسب برای ارسال مقاله علمی، نقش کلیدی در احتمال پذیرش و میزان دیده‌شدن مقاله دارد. مجلات معتبر خارجی معمولا در پایگاه‌هایی مانند Scopus، Web of Science و PubMed نمایه شده‌اند و ساختار داوری شفافی دارند. برای انتخاب هدفمند، شناخت برخی از این مجلات می‌تواند بسیار مفید باشد؛ در ادامه، چند نمونه از مجلات بین‌المللی شناخته‌شده و معتبر در حوزه‌های مختلف معرفی می‌شود:

• آی اس آی (ISI):به کلیه مجلات و ژورنال‌هایی که در پایگاه تامسون رویترز( Thomson Reuters)  ارائه می‌شوند، ISI گفته می‌شود. این پایگاه داده، مربوط به کشور کانادا است و به عنوان مرجع تشخیص مجلات ISI شناخته شده است. مرحله داوری مقالات در ژورنال‌های این پایگاه کمی سخت و زمان‌بر است و برای چاپ مجلات بدون ایمپکت، نویسنده مقاله باید هزینه‌ای پرداخت کند. مجلات ایمپکت دارای داوری خیلی سخت هستند ولی در سطح جهانی اعتبار و امتیاز بیشتری دارند و در الویت قرار گرفته اند.
• اسکوپوس (Scopus): اسکوپوس بعد از ISI دومین رتبه برتر بودن مجلات علمی را به خود اختصاص داده است و تمامی مقالات علمی در ژورنال‌های آن پذیرش می‌شوند. برای چاپ مقالات در ژورنال‌های علمی این پایگاه هم هزینه‌ای از نویسنده دریافت می‌شود.
• پابمد( Pubmed):پامبد، پذیرش مقالات علمی در رشته پزشکی و پیراپزشکی را انجام می‌دهد و اعتبار بسیار بالایی در بسیاری از کشورهای دنیا دارد. برای چاپ مقاله در مجلات پامبد نیز از نویسنده هزینه‌ای دریافت می‌شود.
• نیچر (Nature): یکی از معتبرترین مجلات علمی چندرشته‌ای با ضریب تاثیر بسیار بالا؛ پذیرش مقاله در این مجله به نوآوری برجسته نیاز دارد.
• آی‌ای‌ای‌ای اکسس (IEEE Access): مجله‌ای معتبر در حوزه مهندسی برق و علوم رایانه، با سیاست دسترسی آزاد و داوری نسبتا سریع.
• پلاس وان (PLOS ONE): مجله‌ای بین‌رشته‌ای با رویکرد باز، مناسب برای پژوهش‌های علمی با کیفیت متوسط تا بالا در حوزه‌های مختلف.
• نشریه تولید پاک‌تر (Journal of Cleaner Production): نشریه‌ای علمی با تمرکز بر توسعه پایدار، محیط‌زیست و انرژی؛ دارای اعتبار بالا در میان پژوهشگران حوزه‌های صنعتی.
• نشریه الزویر (Elsevier Journals) (مثل Computers & Education یا Renewable Energy): مجلات انتشارات الزویر به‌طور‌کلی دارای استانداردهای علمی بالایی هستند و سابمیت مقاله در آن‌ها از طریق سامانه Editorial Manager انجام می‌شود.

پیش‌ از ارسال مقاله به هر مجله، باید راهنمای نویسندگان آن را مطالعه، مقالات منتشرشده اخیر را مرور و از وجود مقاله مشابه اطمینان حاصل کرد؛ همچنین استفاده از ابزارهایی مانند Journal Finder یا Elsevier Journal Finder می‌تواند به یافتن مجله مناسب براساس چکیده مقاله کمک کند.

سخن نهایی

چاپ مقاله در ژورنال معتبر کار سخت و دشواری نیست، فقط نیازمند کمی صبر و تلاش است. در این مقاله آموختید که نحوه چاپ مقاله در مجلات خارجی چگونه است و چه شرایطی دارد؟ همچنین با 3 مورد از بهترین مجلات معتبر برای چاپ مقاله آشنا شدید. شما هم اگر در زمینه چاپ مقالات ISI تجربه و نظری دارید که برای کسب رتبه علمی کمک به دانشجویان و دانش پژوهان می‌کند، برای ما به اشتراک بگذارید.