کارمزد بیت کوین چیست؟ ۵ روش کاهش کارمزد تراکنش بیت کوین
الناز ناظران
کارمزد بیت کوین که به عنوان کارمزد شبکه بیت‌کوین نیز شناخته میشود، مقدار کمی BTC است که برای تشویق ماینرها به منظور تأیید و اضافه کردن تراکنش‌ها به بلاکچین این رمزارز پرداخت میشود؛ این مقدار پرداختی در هر تراکنش از کیف پول مبدأ تراکنش کسر و به ماینرهای شبکه داده میشود. اگر سابقه خرید بیت کوین از یک صرافی و انتقال آن به کیف پول شخصی را داشته باشید، قطعاً با این نوع کارمزد که احتمالاً با عناوین مختلفی نظیر کارمزد تراکنش، کارمزد شبکه، Transaction Fee و… مشخص شده، روبهرو شده‌اید. به همین منظور ممکن است سؤالاتی مانند «واقعاً این کارمزد چیست و چرا باید پرداخت شود؟ آیا راهی برای کاهش میزان کارمزد انتقال بیت‌کوین و پیش‌بینی آن وجود دارد؟» به ذهن شما خطور کرده است! در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت به موضوعات پیرامون این دسته سؤالات خواهیم پرداخت.
کارمزد بیت کوین چیست؟
کارمزد شبکه بیت‌کوین (Bitcoin Network Fee) جزو ضروری ساختار بلاکچین این ارز دیجیتال است. زمانی که ساتوشی ناکاموتو بلاکچین این رمزارز را ایجاد کرد، کارمزد تراکنش‌ها را به منظور جلوگیری از تراکنش‌های اضافی و فیک که ممکن است سرعت شبکه را کند و مسدود کرده، اعمال کرد. به عبارت دیگر اگر کارمزد شبکه وجود نداشت (صفر بود)، هر شخصی می‌توانست بدون هدف خاصی یا به قصد حمله به شبکه، تراکنش‌های غیرضروری ارسال کند و از این طریق منجر به شلوغی بیش از حد شبکه شود.
به علاوه کارمزدهای تراکنش، ماینرها را تشویق می‌کند که تراکنش‌ها را تأیید کنند و به این ترتیب، کارمزدها با سودآور نگه داشتن ماینرها به تامین امنیت شبکه بیت کوین کمک میکنند. در سال ۲۰۱۰، توسط قوانین کد منبع پروتکل بیت‌کوین، حداقل کارمزد تراکنش شبکه این رمزارز ۰.۰۱BTC اعمال شد که این قانون بعدا و با افزایش حجم تراکنش تغییر یافت.
انواع کارمزد بیت کوین
در موضوع کارمزد بیت کوین با چندین نوع کارمزد تراکنش، کارمزد خدمات و کارمزد استخراج روبهرو هستیم که در ادامه به تفکیک هر مورد را شرح می‌دهیم!
کارمزد تراکنش
کارمزد تراکنش، هزینه‌ای است که در شبکه لحاظ میشود که تراکنش شما توسط یک ماینر پردازش شده و تأیید شود؛ کارمزد تراکنش، برای انجام عملیات در شبکه ضروری است. به این معنی که در صورت پرداخت نکردن، تراکنش انجام نخواهد شد.
کارمزد استخراج
کارمزدهای استخراج به ازای توان محاسباتی لازم برای تأیید یک تراکنش در شبکه بیت کوین پرداخت میشود؛ بنابراین هرچه حجم تراکنش بیشتر باشد، میزان کارمزد بالاتر خواهد رفت. توجه به این نکته مهم است که بلاک‌های بلاکچین بیت کوین فقط توانایی ذخیره تا حجم ۴ مگابایت داده را دارند.
کارمزد خدمات
اکثر صرافی‌ها و کارگزاری‌ها برای خرید و فروش بیت‌کوین هزینه دریافت میکنند؛ توجه داشته باشید که کارمزدهای دریافت شده توسط صرافی‌ها کاملاً متمایز از کارمزدهای مورد نیاز برای پردازش تراکنش در شبکه بیت‌کوین است و در ازای خدماتی دریافت میشود که پلتفرم ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت برای خرید و فروش رمزارزها کمترین مقدار کارمزد را دارد و طبق حجم معامله بین 0.29 الی 0.39 درصد متفاوت است.
عوامل تأثیرگذار بر کارمزد تراکنش‌های بیت‌کوین
سه عامل اصلی مؤثر بر کارمزدها در شبکه بیت‌کوین عبارتند از: اندازه تراکنش، تقاضا برای فضای بلاک و ویژگی چند امضایی که در ادامه به توضیح مختصر آنها پرداخته‌ایم.
۱. با توجه به اینکه هر بلاک در شبکه بیت‌کوین می‌تواند حداکثر حاوی مقدار محدود ۴ مگابایت داده باشد، ماینرها یا اعتبارسنج‌ها از نظر تعداد تراکنش‌هایی که می‌توانند شامل شوند، محدود می‌شوند؛ تراکنش‌های بزرگ‌تر به فضای بیشتری در بلاک نیاز دارند و اعتبارسنجی آنها نسبت به تراکنش‌های کوچک‌تر به زمان بیشتری نیاز دارد. بنابراین اندازه تراکنش از نظر داده رابطه مستقیم با کارمزد پرداختی دارد.
۲. وقتی کاربران زیادی وجود داشته باشند که به طور هم‌زمان تراکنش انجام دهند، تقاضا برای اندازه بلاک افزایش می‌یابد و تراکنش‌های بیشتری منتظر تأیید خواهند ماند. گاهی اوقات، تقاضا برای فضای بلاک می‌تواند آن‌قدر زیاد شود که شبکه‌ها دچار تراکم شوند و هزینه‌ها افزایش یابد. در این وضعیت یک گزینه تحت عنوان «کارمزدهای اضافی» وجود دارد که با پرداخت آن می‌توان اولویت انجام تراکنش را افزایش داد. به عبارت دیگر، کاربر می‌تواند برای تأیید سریع‌تر تراکنش‌ها، هزینه بیشتری بپردازد و از این طریق شبکه و ماینرها را ترغیب کند که تراکنش او را سریع‌تر پردازش کنند.
۳. ویژگی چند امضایی با نیاز به تعداد معینی امضا قبل از پردازش تراکنش در شبکه، هزینه پرداخت‌های بیت‌کوین را تغییر می‌دهد؛ ویژگی چند امضایی باعث صرفه‌جویی در هزینه کاربرانی که از قابلیت‌های قرارداد هوشمند بیت کوین استفاده میکنند میشود، اما هزینه تراکنش بیشتری را برای آنها به همراه دارد.
نحوه محاسبه کارمزد بیت کوین
زمانی که تراکنش‌های شبکه این رمزارز توسط ماینرها پردازش و تأیید می‌شوند، معیاری تحت عنوان شاخص میانگین کارمزد تراکنش بیت‌کوین، میانگین کارمزد به دلار را اندازه می‌گیرد. این شاخص در طول دوره‌های شلوغی در شبکه افزایش یابد؛ همانطور که در دوران صعود بازار کریپتو در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۶۰ دلار رسید.
میانگین کارمزد تراکنش بیت کوین در حال حاضر
میانگین کارمزد تراکنش بیت‌کوین در زمان نوشتن این متن ۲.۰۳۹ دلار است که این مقدار ۱۴.۱۱ درصد نسبت به یک سال قبل کاهش داشته است. با وجود این، برخی از کیف پول‌ها می‌توانند فرآیند محاسبه کارمزد را خودکار کنند و به شما امکان دهند، انتخاب کنید که می‌خواهید تراکنشتان چقدر سریع انجام شود و بر اساس آن کارمزد پرداخت کنید؛ از آنجایی که هر واحد BTC قابل تقسیم به واحدهای کوچک‌تری نظیر ساتوشی است که هر ساتوشی یک صد میلیونیم (یا ۰.۰۰۰۰۰۰۰۱) بیت‌کوین در نظر گرفته میشود، برای مثال اگر تراکنش شما ۲۲۵ بایت باشد و نرخ ۱۰۰ ساتوشی در هر بایت را انتخاب کنید، می‌توانید انتظار داشته باشید که حدود ۲۲۵۰۰ ساتوشی کارمزد پرداخت کنید که این مقدار در حال حاضر برابر با 6 دلار خواهد بود.
در مجموع روشن است که کارمزد تراکنش در شبکه بیت‌کوین با واحدهای BTC اندازه‌گیری میشود، بنابراین از آنجایی که قیمت بیت کوین در نوسان است، مبلغ کارمزد نیز در زمان‌های مختلف متغیر خواهد بود. برای بررسی اطلاعات و جزئیات دقیق‌تر کارمزد شبکه بیت‌کوین می‌توانید به سایت bitcoinfees.net مراجعه کنید. مدت زمان استخراج هر بلاک در شبکه بیت‌کوین ده دقیقه است؛ بنابراین ماینرها بر اساس کارمزدی که برای تراکنش خود تعیین کرده‌اید، آن را در اولویت قرار میدهند. چنانچه تراکنش شما در مدت ۱۰ دقیقه انجام نشد، می‌توانید وضعیت تراکنش خود را در وب‌سایت btc.com مشاهده کنید. برای آشنایی جامع‌تری با نحوه پیگیری تراکنش‌های بیت کوین می‌توانید مقاله‌ای که در این باره در سایت صرافی رمزارز ایرانیکارت نوشته شده را مطالعه کنید.
علت دریافت کارمزد بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک ارز دیجیتال است که تراکنش‌های آن روی دفترکل توزیع شدهای به نام بلاکچین که متشکل از یک شبکه غیرمتمرکز رایانه‌ای است، انجام میشود؛ در بلاکچین به هر کدام از این رایانه‌ها یک ماینر می‌گویند که این ماینرها برای تأمین امنیت شبکه تلاش میکنند و این امر هزینه‌ای را تحت عنوان کارمزد شبکه که از کاربران آن دریافت میشود را ایجاد می‌کند. در ادامه به چند دلیل اصلی علت کارمزد انتقال بیت کوین می‌پردازیم:
-
تشویق و افزایش انگیزه ماینرها
زمانی که شما به عنوان یک کاربر در شبکه بیت کوین تراکنشی را ثبت می‌کنید، ماینرها با مصرف انرژی زیادی و حل معمایی پیچیده، بلاک جدیدی تولید و به بلاکچین اصلی اضافه میکنند. در واقع پرداخت کارمزد بیت کوین در این مرحله ماینر را تشویق به ادامه فعالیت خود می‌کند. در صورتی که عاملی برای انگیزه‌بخشی ماینرها وجود نداشته باشد به مرور تعداد آنها کاهش پیدا می‌کند؛ این موضوع می‌تواند تأثیر منفی در میزان امنیت شبکه بیت کوین، پردازش تراکنش‌ها و در مجموع بقای بیت‌کوین داشته باشد.
-
جلوگیری از تراکنش‌های مزاحم
اگر تراکنش‌های بیت کوین بدون هیچ کارمزدی انجام شوند، قطعاً تعداد تراکنش‌های بی‌ارزش و هیجانی افزایش خواهد یافت؛ این افزایش تراکنش‌ها، شلوغی بلاکچین و کاهش سرعت آن را به دنبال دارد. از این رو، وجود کارمزد مانند عامل غربالگری کمک می‌کند که افراد بدون هدف تراکنش انجام ندهند. همچنین اگر هکری قصد حمله به شبکه را داشته باشد، ملزم به پرداخت هزینه قابل‌توجهی شود و از این طریق حمله برای او دشوارتر شود.
-
تنظیم سرعت تراکنش‌ها
یکی دیگر از عوامل مؤثر در وجود کارمزد انتقال بیت‌کوین، سرعت یا اولویت بندی تراکنش‌ها است. در واقع زمانی که شبکه شلوغ است و کاربر عجله دارد، می‌تواند با پرداخت کارمزد بیشتر توجه ماینر را به خود جلب کند که تراکنش او در اولویت قرار گیرد و زودتر تایید و ثبت شود.
روش‌های کاهش کارمزد تراکنش بیت کوین
کارمزد تراکنش بیت کوین، یک هزینه اجباری و همیشگی است که میزان آن تحت‌تأثیر عوامل مختلف نوسان دارد. بر این اساس، هیچ راهی برای به صفر رساندن کارمزد بیت کوین وجود ندارد؛ اما کاربران می‌توانند از روش‌هایی مانند انتخاب زمان مناسب انجام تراکنش، انتخاب بهترین پلتفرم، بررسی کیف پول‌های مختلف و عوامل دیگر که در ادامه به آنها بیشتر می‌پردازیم، هزینه کارمزد بیت کوین را حدالامکان کاهش دهند.
۱. انتخاب زمان مناسب برای انجام تراکنش
یکی از روش‌های کاهش کارمزد بیت کوین، انجام تراکنش در زمان‌هایی است که ازدحام شبکه کمتر باشد. کاربران ارز دیجیتال بیت کوین با تحلیل بازار و سایت‌های تخمین کارمزد می‌توانند ترافیک شبکه را بررسی کنند و اگر قصد خرید یا انتقال بیت کوین را دارند، قبل از شلوغی شبکه تراکنش خود را قطعی کنند. البته اگر مشتریان برای انجام تراکنش خود عجله‌ای نداشته باشند، می‌توانند تا زمان کاهش حجم معاملات و خلوت شدن شبکه صبر کنند که با کارمزد کمتری تراکنش خود را ثبت کنند.
۲. یکپارچه سازی ورودی معاملات
از آنجایی که تمام تراکنش‌های بیت کوین، بدون توجه به مبلغ آن شامل کارمزد میشود؛ بهتر است افراد در صورت امکان، به جای انجام تراکنش‌های کوچک در بازه معین، تمام آنها را به صورت یکپارچه و در یک تراکنش انجام دهند. به طور مثال به جای 5 تراکنش کوچک در یک ماه، یک تراکنش ترکیبی با همان مبلغ ثبت و پرداخت کنند.
۳. بررسی وضعیت ممپول بیت کوین
اگر وقت کمی دارید و نمی‌خواهید وارد مسائل فنی شوید، استفاده از زمان‌بندی بهترین گزینه است. برای این کار می‌توانید با اجرای گره کامل خود یا با استفاده از یکی از وب‌سایت‌های بلاکچین اکسپلور که هزینه‌هایی را که دیگران برای تأیید تراکنش‌هایشان پرداخت کرده‌اند، نشان میدهند، به داده‌های ممپول (Mempool) دسترسی پیدا کنید؛ این داشبوردها تخمینی برای اولویت، رقابت و هزینه به شما ارائه میدهند که به نوبه خود می‌تواند به شناسایی هزینه‌ای که می‌خواهید برای انجام تراکنش خود بپردازید، کمک کند. با استفاده از mempool می‌توانید بهترین زمان‌ها را برای انجام تراکنش بیت‌کوین انتخاب کنید و میزان کارمزدی را تعیین کنید که توسط ماینرها برای بلاک بعدی قابل قبول است.
۴. استفاده از صرافی‌هایی با کارمزد کمتر
تراکنش‌های خرید و فروش بیت کوین در صرافی‌های مختلف، دارای کارمزد متفاوتی است. در نتیجه، توصیه میشود هر کاربر قبل از قطعی کردن تراکنش خود، صرافی‌ها را از نظر میزان کارمزد مقایسه کند و سپس تصمیم بگیرد که از کدام صرافی برای انجام تراکنش خود استفاده کند.
کارمزد تراکنش بیت کوین در صرافی‌های برتر ارز دیجیتال جهانی
در جدول زیر، کارمزد تراکنش بیت کوین در صرافی‌های برتر ارزهای دیجیتال در جهان آورده شده است. توجه داشته باشید که منظور از کارمزد میکر، کارمزد سفارش‌گذار (کاربری که سفارش محدود و مشروط ارسال می‌کند و در صف سفارش‌ها قرار می‌گیرد) و منظور از کارمزد تیکر کارمزد سفارش‌بردار (کاربری که در لحظه و به صورت آنی سفارش قرار می‌دهد و سفارش او در همان لحظه انجام میشود) است.
| نام صرافی | کارمزد میکر | کارمزد تیکر |
| Gate.io | 0.2% | 0.2% |
| Mexc | 0.2% | 0.2% |
| Binance | 0.1% | 0.1% |
| Kucoin | 0.1% | 0.1% |
| Bittrex | 0.75% | 0.75% |
| Gemini | 0.25% | 0.35% |
۵. استفاده از شبکه‌های جانبی انتقال بیت کوین
یکی دیگر از روش‌های کاهش کارمزد که در افزایش سرعت تایید و ثبت تراکنش تأثیرگذار است، استفاده از شبکه‌های جانبی انتقال بیت کوین مانند لایتنینگ است. این نوع شبکه به واسطه مقیاس‌پذیری بالایی که دارند، قادرند بدون توجه به شلوغی شبکه تراکنش کاربران را با کارمزد کمتر انجام دهند. در ادامه دو شبکه جانبی بیت‌کوین را معرفی می‌کنیم.
-
استفاده از SegWit
یک راه‌حل جانبی برای افزایش مقیاس‌پذیری شبکه بیت کوین، استفاده از سگویت (SegWit) است؛ این ارتقا با جدا کردن امضا از تراکنش و کاهش اندازه بلاک تراکنش‌ها باعث میشود که شبکه بیت کوین مقیاس‌پذیری بیشتری داشته باشند و بتواند تراکنش‌های بیشتری را در هر بلاک پردازش کند. از مزایای استفاده از سگویت این است که به هنگام ارسال بیت کوین هزینه تراکنش‌های کمتری پرداخت میشود؛ زیرا کارمزد تراکنش بر اساس نرخ کارمزد و اندازه (بر حسب بایت، نه ارزش پولی) تراکنش است و SegWit به طور مؤثر اندازه تراکنش را کاهش می‌دهد. به بیان ساده‌تر می‌توانید از SegWit برای کاهش اندازه بسته داده خود استفاده کنید و با یک بسته داده کوچک‌تر، هزینه تراکنش کمتری را پرداخت خواهید کرد و احتمالاً تراکنش شما سریع‌تر هم پردازش میشود.
-
استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین
شبکه لایتنینگ (Lightning Network) یک راه‌حل لایه دوم برای بلاکچین بیت کوین است که به هدف افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش تراکم شبکه طراحی شده است. عملکرد شبکه لایتنینگ بیت کوین به این صورت است که برای پردازش تراکنش‌های خود از یک زنجیره جانبی استفاده می‌کند و سپس نتایج تراکنش را به بلاکچین اصلی بیت‌کوین ارسال می‌کند. به این ترتیب، کارمزد تراکنش‌های کاربران شبکه لایتنینگ کمتر شده و سریع‌تر پردازش می‌شوند. ضمن اینکه تسویه نهایی تراکنش‌های آنها در دفتر کل بلاکچین اصلی بیت‌کوین ثبت میشود.
کارمزد انتقال بیت کوین در شبکه‌های مختلف
انتقال ارزهای دیجیتال از یک مبدأ به مقصد مشخص در قالب بستری به نام بلاکچین صورت می‌گیرد؛ درست مانند وقتی که فردی برای انتقال ابزار و وسایل خود از جایی به جای دیگر از پیک استفاده می‌کند. انتقال بیت کوین در شبکه‌های بلاکچینی مختلفی قابل انجام است که هر کدام مزایا و معایب مشخصی دارند. برای انتخاب بهترین بین شبکه‌های موجود، باید عوامل مختلفی مانند سرعت و امنیت شبکه، میزان کارمزد انتقال بیت کوین، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و موارد دیگری را مورد توجه قرار داد. برخی از معروف‌ترین شبکه‌های بلاکچینی برای انتقال بیت کوین عبارتند از:
- شبکه اصلی بیت کوین (BTC): بلاکچین منحصر به فرد بیت کوین اولین شبکه انتقال ارزهای دیجیتال است که با توجه به مزایای مختلفی از جمله امنیت نسبتاً بالایی که ارائه می‌دهد، کاربران زیادی را به خود جذب کرده است. البته کارمزد نسبتاً بالایی نیز دارد.
- شبکه بایننس اسمارت چین (BEP20): این شبکه دارای سرعت بسیار خوبی است و در صورت آفلاین بودن هم می‌تواند تراکنش‌های خود را انجام دهد. میزان کارمزد بیت‌کوین در این شبکه پایین است.
- شبکه لایتنینگ (Lightning): همانطور که بالاتر اشاره شد این شبکه که روی لایه دوم بیت کوین قرار دارد، امکان افزایش سرعت پردازش، پرداخت کارمزد کم و مقیاس‌پذیری بالا را فراهم می‌کند.
| نام شبکه | حداقل کارمزد | متوسط کارمزد | زمان انجام تراکنش |
| بیت کوین | 0.00001BTC | 0.0004BTC | تا یک ساعت |
| بایننس | 0.00001BNB | 0.0001BNB | یک تا پنج دقیقه |
| لایتنینگ | 0.000001BTC | 0.00001BTC | تقریبا فوری |
جدول بالا میزان حداقل و متوسط کارمزد بیت‌کوین در زمان نوشتن این متن را نشان می‌دهد، اما بهتر است هر کاربر قبل از انجام تراکنش خود میزان کارمزد را بررسی و محاسبه کند. از جمله ابزارهای برآورد تخمینی کارمزد بیت‌کوین، می‌توان به سایت‌هایی مانند mempool.space و bitcoinfees.info اشاره کرد.
کارمزد بیت کوین ابزاری برای تأمین سلامت بلاکچین آن
کارمزد بیت کوین، از جمله هزینه‌هایی است که باید در روند انجام تراکنش‌های بیت کوین پرداخت شود؛ این کارمزد در شبکه‌های مختلف متفاوت است و روزبه‌روز تغییر می‌کند. در این مقاله به بررسی دلایل مختلف پرداخت کارمزد بیت کوین اشاره شد که مهم‌ترین آن مشوق ماینرها برای تأمین امنیت شبکه و پردازش تراکنش‌ها است. همچنین روش‌هایی که در کاهش این کارمزد مؤثر هستند را توضیح دادیم. سپس سعی کردیم با مقایسه کیفی و کمی شبکه‌های مختلف انتقال بیت کوین، بینش خواننده را در انتخاب شبکه مناسب انجام تراکنش بیت‌کوین تقویت کنیم. در نظر داشته باشید که همواره می‌توانید سؤالاتی که در خصوص کارمزد انتقال بیت کوین دارید را با کارشناسان ما در میان بگذارید.
کاربران ارز دیجیتال بیت کوین در ازای هر تراکنشی که انجام میدهند، مبلغی را تحت عنوان فی یا کارمزد به ماینرهای شرکتکننده در شبکه پرداخت میکنند که تراکنش آنها را با موفقیت تایید و ثبت کنند؛ به این مقدار پرداختی، کارمزد شبکه بیت کوین گفته میشود.
همانطور که در مقاله اشاره کردیم، کارمزد خرید و فروش بیت کوین در صرافی‌های ارز دیجیتال متفاوت است؛ به عنوان مثال این مقدار در صرافی ایرانیکارت صفر در نظر گرفته شده است. کارمزد انتقال بیت کوین نیز در ایرانیکارت تنها شامل کارمزد خود شبکه میشود که بین ۲ تا ۵ دلار در زمان‌های شلوغی شبکه می‌تواند متفاوت باشد.
