نرخ هش یا هش ریت به بیان ساده یعنی سرعت عملکرد دستگاه استخراج رمزارزها و یافتن بلوکهای جدید از طریق محاسبات پیچیده. بلوک‌ها همانند پازل‌های ریاضی هستند که دستگاه استخراج باید درهر ثانیه هزاران یا حتی میلیونها حدس درست (ورودی تابع هش) برای یافتن پاسخ (خروجی تابع هش) بزند تا یک بلوک، حل یا اصطلاحاً استخراج شود.
ساختاربلوک
بلوک از دو بخش عمده یعنی هدر (Block Header) و بدنه (Block body) تشکیل شده است که هر کدام از این بخشها نیز از چند قسمت دیگر تشکیل شده‌اند. آنچه برای ما در جهت درک هرچه بهتر مفهوم هش ریت اهمیت دارد، هدر بلوک است. این بخش که با سنگینی را در اتصال بلوک‌ها به یکدیگر به دوش می کشد، از شش جزء تشکیل شده‌است:
۱- شماره نسخه‌ی نرم‌افزار که اهمیت چندانی ندارد و در تشخیص اینکه ماینراز کدام پروتکل پشتیبانی می کند کاربرد دارد.
۲- هش بلوک پیشین یا همان زنجیره‌ی بلاکچین. هر بلوک جدید، دربردارنده هش بلوک قبل از خود نیزمی شود و بلوک جدید مبتنی بر بلوک قبلی است.عدم این عنصر به معنای عدم ارتباط بین بلوک‌ها خواهد بود.
۳- ریشه‌های درخت مرکل(درخت درهم‌سازی): همهی تراکنش‌های موجود در یک بلاک می توانند در یک هش جمع شوند که آن هش ریشه‌ی درخت مرکل نام دارد.
۴- محاسبه‌‌گر زمان: که از ۱ ژانویه ۱۹۷۰ به این سو در حال شمارش ثانیه‌هاست.
۵- هدف: بیانگر اعتبار یک هش براساس اندازه آن است. به عبارت دیگر هر هش سایزی بر حسب بیت (bit) دارد. هرچه هدف برحسب بیت کوچکتر باشد یافتن هشی که با آن منطبق شود نیز دشوارتر خواهد بود.
۶- نانس: به تعبیری همان ورودیهای تابع هش است و راهی است که ماینر با توسل به آن می تواند هش معتبر را بر حسب کوچکتر یا مساوی با هدف بودن حدس بزند.
پس از آشنایی مختصر با کلیات ساختار یک بلوک، به ادامه توضیحات هش ریت می پردازیم.
استخراج هرچه موثرتر یک بلوک، مستلزم انتخاب هش معتبرِ کوچکتر یا مساوی با هدف هدر بلوک توسط ماینراست. ماینر برای یافتن این هش نیازمند نانس است. هر نانس از صفر شروع می شود و با یافتن هر هش معتبر ، نانس افزایش پیدا می یابد.
به دلیل انتخاب تصادفی نانس و احتمال بسیار کم دستیبابی به هش معتبر، ماینر برای افزایش شانس یافتن هش معتبر باید حدسهای بیشتری برای نانس بزند. تعداد حدسهای یک ماینر برای یافتن هش معتبر در یک ثانیه، نرخ هش یا قدرت هش نام دارد.
رابطه هَش با بیت کوین:
نرخ هش، یعنی سرعت موردنیاز برای انجام و تکمیل یک محاسبه در کدهای بیت کوین بنابراین هش ریت بالاتر بهتر است، چراکه شانس بیشتری برای یافتن بلوک بعدی زنجیره بلاکچین و دریافت پاداش از استخراج یک بلوک فراهم می کند.
اندازه‌گیری هش ریت
واحد اندازه‌گیری هش ریت، هش بر ثانیه است. واحدهای بزرگتر دیگری از جمله مگا، گیگا و ترا نیز باتوجه به تعداد هش‌ها استفاده می شود. برای مثال یک دستگاه با سرعت ۶۰ هَش بر ثانیه در واقع ۶۰ حدس(ورودی تابع هش) برای حل یا استخراج یک بلاک در هر ثانیه تولید می کند. برخی دیگر از واحدهای اندازه‌گیری نرخ هش عبارتند از:
۱ KH/s یا هزار هَش بر ثانیه
۱ MH/s یا یک میلیون هَش بر ثانیه
۱ GH/s یا یک میلیارد هَش بر ثانیه
۱ TH/s یا یک تریلیون هَش بر ثانیه
۱ PH/s یا یک کوادریلیون هَش بر ثانیه
۱ EH/s یا یک کوئینتیلیون هَش بر ثانیه
بدیهی است که دستگاه‌های مختلف استفاده شده برای استخراج، هش‌های یکسانی ندارند. بطور مثال دستگاهی که برای استخراج بیت کوین به کار میرود نرخ هش متفاوتی با دستگاهی دارد که کارش استخراج اتریوم است. این موضوع بسته به الگوریتم‌های بهکارگرفته شده توسط رمزارزها و باتوجه به داشتن حجم حافظه و قدرت محاسبه‌ی متفاوت برای استخراج، متفاوت خواهندبود.
ارتباط بین نرخ هش، سود ماینرها و سختی شبکه
این سه عامل از جهتهای مختلفی به هم وابسته‌اند. از زاویه بیت کوین افرایش تعداد ماینرها منجر به افزایش سختی شبکه بیت کوین می شود. سختی شبکه براساس زمانی که ماینر بتواند یک بلاک را استخراج کند و بلاک بعدی را برای فرایند استخراج شروع کند تعیین می شود.
هش ریت کنونی شبکه بیت کوین، 7 برابر بیشتر از زمان اوج قیمت
در حالیکه بیت کوین مدتی است که در محدوده قیمتیِ ثابتی در نوسان است، شاخص‌های فاندامنتال بازار پر رنگ‌تراز همیشه هستند. پس ازشدت یافتن این شاخص‌ها، نرخ هش فعلی شبکه بیت کوین هفت برابر هش ریت این رمزارز در اوج قیمت سال ۲۰۱۷ است.
به گزارش بیت کوینیست و به نقل از حساب توییتری «ریتم» (Rhythm)، هش ریتِ شبکه بیت کوین در پایان سال ۲۰۱۹، به هفت برابر بیشتر از هش ریت آن در سال ۲۰۱۷ میلادی رسید؛ سالی که رمزارز شماره یک بازار، بالاترین قیمت تاریخ خود را ثبت کرد.
مقایسه نرخ هش بیت کوین در طول تاریخ
دسامبر سال ۲۰۱۷ (آذر ۱۳۹۶) که قیمت بیت کوین با قدرت به سمت ۲۰ هزار دلار می‌تاخت، هش ریت شبکه نیز تا رقم ۱۴.۶ میلیون تراهش بر ثانیه بالارفت.
در روزهای گذشته شبکه بیت کوین هش ریت خود را تا رقم ۹۵ میلیون تراهش بر ثانیه افزایش داد؛ به بیان دیگر هش ریت شبکه بیت کوین در روزهای گذشته به هفت برابر هش ریت آن در سال ۲۰۱۷ رسید.
طی ماه‌های گذشته، افزایش نرخ هش شبکه بیت کوین روند چندان سریعی نداشت. به طور کلی، در طول سال ۲۰۱۹ هش ریت شبکه بیت کوین رشدی آهسته و پیوسته داشته است. این رشد در حالی بودکه هش ریت شبکه بیت کوین در ابتدای سال ۲۰۱۹ در رقم ۴۰ اگزاهش (هر اگزاهش، ۱۰ به توان ۱۸ هش است) قرار داشت.
ماه سپتامبر (شهریور)، برای اولین بار هش ریت از رقم ۱۰۰ اگزاهش بر ثانیه عبورکرد و ماه اکتبر (مهر) نیز به سمت ۱۲۰ اگزاهش بر ثانیه جهش کرد.
با وجود اینکه قیمت بیت کوین مستقیماً با هش ریت شبکه مرتبط نیست، در بیشتر مواقع میان نرخ هش و قیمت بیت کوین همبستگی وجود داشت.
معمولاً کاهش قیمت بیت کوین، برابراست با کاهش هش ریت شبکه، چرا که موجب کمتر شدن سوددهی ماینرها و درنتیجه خاموش شدن دستگاه‌ها توسط برخی از آنها خواهد شد. به باور برخی، خروج ماینرها و سرمایه‌گذاران از بازار، لازم است چرا که فعالان ضعیف‌تر را از دور خارج میکند و قدرت صعودی بازار را افزایش می دهد.
از سوی دیگر، تغییرات هش ریت به دلیل ارتباط مستقیم با اصلاح سختی شبکه نقش مهمی در این خصوص دارد. این تاثیر تا حدی است که برخی از تحلیل‌گران، سختی شبکه را نیز عاملی مؤثر در پیش‌بینی قیمت می دانند.
