با سرمایه‌گذاری در ETF بیت کوین هرگز مالک بیت کوین نمی‌شوید
امیرحسین ملک پور
پاسکال گوتیه (Pascal Gauthier)، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل لجر (Ledger) می‌گوید که صندوق قابل معامله ETF بیت کوین، سرمایه‌گذاران را در معرض تغییرات قیمت قرار می‌دهد، اما چیزی از مالکیت مالی و حاکمیتی که کریپتو را از سایر دارایی‌های مالی متفاوت می‌کند، عاید آن‌ها نمی‌شود.
در هفته‌های اخیر، ETFهای بیت کوین ایالات متحده که به تازگی تأیید شده‌اند، عملکرد خیره‌کننده‌ای را از خود به نمایش گذاشته‌اند و بر اساس معیارهایی همچون حجم معاملات و جریان سرمایه ارزیابی می‌شوند. با این حال، این ETFها هیچ ارتباطی با کاربرد واقعی بیت کوین، یعنی تسهیل تراکنش‌های همتا به همتا و دور زدن واسطه‌های سنتی ندارند.
سرمایه‌گذاران ETF صرفاً در معرض قیمت بیت کوین قرار می‌گیرند. آن‌ها هرگز صاحب این دارایی نمی‌شوند و مالکیتی بر روی آن ندارند. کسانی که سهام ETFهای بیت کوین را می‌خرند، در وهله اول از آنچه که این دارایی دیجیتال واقعاً ارائه می‌دهد سودی نمی‌برند. بیت کوین به صاحبان خود اجازه می‌دهد که معنای درست مالکیت و حاکمیت مالی را تجربه کنند. این دقیقا همان چیزی است که مخترع ناشناس بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، ۱۵ سال پیش و هنگام نوشتن وایت پیپر اولین ارز دیجیتال جهان به دنبال آن بود.
مشکل اصلی ETFهای بیت کوین این است که آن‌ها صرفاً از سیستم مالی منسوخ ما که بر اساس فناوری‌های قدیمی ساخته شده، تقلید می‌کنند. ETFهای بیت کوین با تکیه بر واسطه‌ها، ریسک‌های دیرینه موجود در امور مالی سنتی را دوباره زنده می‌کنند. Lehman Brothers و اخیراً FTX یا Silicon Valley Bank در نظر بگیرید. این‌ها تنها چند نمونه از بزرگان بخش مالی سنتی بوده‌اند که دارایی‌های مشتریان خود را به شکلی نادرست مدیریت کرده و میلیاردها دلار سرمایه را در یک لحظه از بین بردند.
کریپتو تنها راه خروج از این سیستم معیوب و قدیمی است که در حال حاضر تنها ۹ درصد از آمریکایی‌ها را راضی می‌کند. سرمایه‌گذاران ETF بیت کوین علاوه بر مواجهه با ریسک طرف معامله (Counterparty Risk)، در محدوده سیستم مالی ایالات متحده نیز محبوس هستند، در حالی که ویژگی اصلی کریپتو این است که هر کسی را قادر می‌سازد به یک شبکه آزاد دسترسی داشته باشد و از سطح بی‌نظیری از تمرکززدایی بهره‌مند شوند.
ETFها حد و مرزی برای خود دارند، در حالی که رمزارز آزاد است. این دو به شدت مخالف هستند.
نکته مهم این است که سرمایه‌گذاران ETF بیت کوین آنچه واقعاً در رمزارز اهمیت دارد را دریافت نمی‌کنند: یک «کلید خصوصی» یا یک کد مخفی و الگوریتمی که به طور ریاضی ثابت می‌کند کاربران تنها مالکین توکن‌های دیجیتال هستند. این کلیدها تنها راه تعامل افراد با دنیای ارزهای دیجیتال هستند. به واسطه آن‌ها فرد می‌تواند بیت کوین داشته باشد، با امور مالی غیرمتمرکز درگیر شود و از برنامه‌های غیرمتمرکز با مالکیت و آزادی کامل استفاده کند. کلیدهای خصوصی نقطه ورودی به آینده اقتصاد و اینترنت هستند. این همان چیزی است که ETFها هرگز نمی‌توانند ارائه دهند.
فراموش نکنیم که ETF بیت کوین علاوه بر تضاد با ارز دیجیتال، در مقایسه با انتخاب ایمن‌تری همچون نگهداری شخصی از دارایی‌های خود، انتخاب گران‌تری محسوب می‌شود. با سرمایه‌گذاری در سهام ETFهای بیت کوین، افراد برای اینکه مالک دارایی خود نباشند، باید ۰/۲ تا ۱/۵ درصد کارمزد پرداخت کنند. علاوه بر این، بحث امنیت هم برای نهادهای شرکتی که وارد فضای کریپتو می‌شوند و هم برای افرادی که خود را درگیر ارزهای دیجیتال می‌کنند، به یک اندازه حیاتی است. واسطه‌های صندوق‌های ETF مسئول حفاظت از دارایی‌های مشتریان خود هستند و باید از چارچوب‌های امنیتی و حاکمیتی متناسبی استفاده کنند تا یک شاهد یک FTX دیگر نباشیم.
بُعد مثبت ETF بیت کوین
اما آیا این بدان معناست که ETFهای بیت کوین برای ارزهای دیجیتال مخرب هستند؟ به هیچ وجه. علیرغم انحراف از هدف غایی کریپتو، این ابزارهای مالی سنتی در چندین جبهه به بیت کوین خدمت خواهند کرد.
اولاً، علاوه بر ایجاد موج جدیدی از تازه‌واردان که در ارتباط با ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند، ETFهای بیت کوین این پتانسیل را دارند که این دارایی دیجیتال را بسیار محبوب‌تر از گذشته کنند. در واقع، با افزایش تبلیغات ETF بیت کوین در سراسر خاک ایالات متحده، این صندوق‌ها به عنوان ابزارهای بازاریابی فوق‌العاده تاثیرگذار برای بیت کوین عمل خواهند کرد. در ضمن از آنجایی که بیت کوین اکنون در بالاترین حوزه‌های سیستم مالی پذیرفته شده، نادیده گرفتن این پروتکل رمزارزی به عنوان ابزاری برای فعالیت‌های غیرقانونی در بین منتقدان آن‌ها نیز سخت‌تر خواهد شد.
دوماً، به اعتقاد من، ETFهای بیت کوین موظفند به عنوان دروازه‌هایی به سرزمین موعود خودامانی کریپتو عمل کنند، درست مانند صرافی‌های متمرکز در سال‌های گذشته. احتمالاً یک چرخه مثبت پدیدار خواهد شد، جایی که میلیون‌ها نفر از طریق ETF به بیت کوین دسترسی پیدا می‌کنند، از مزایای مالکیت دیجیتال مطلع می‌شوند و در نهایت به سمت انتخاب یک حاکمیت واقعی یا همان خرید خود بیت کوین حرکت می‌کنند. جالب اینجاست که از سال ۲۰۰۴، تایید اولین ETF طلا نیز مانع از مالکیت خصوصی این فلز زرد رنگ نشد. بلکه در عوض آن را محبوب‌تر هم کرد.
صندوق‌های ETF بیت کوین می‌توانند به عنوان نوعی بهبود سطحی عمل کنند، اما ملموس هستند و ممکن است گامی به سوی تحقق پتانسیل واقعی مالکیت و حاکمیت در فضای کریپتو محسوب شوند.
برخلاف باور منتقدان، به نظر نمی‌رسد آینده بیت کوین محدود به خدمت در قامت یک دارایی قمار‌آمیز ذخیره‌شده در ETF یا ابزارهای سرمایه‌گذاری مشابه برای سرمایه‌گذاران بزرگ باشد. اما در عوض، شاهد یک تغییر اساسی در نحوه درک و تعامل خود با دارایی‌های دیجیتال خواهیم بود. بیت کوین پتانسیل بازتعریف اصول مالکیت دیجیتال و تغییر چشم‌انداز مبادله ارزش را دارد، مشابه اینترنت که حالا تبادل اطلاعات را برای میلیاردها انسان روی کره زمین تغییر داده است.
در حال حاضر، مردم به سختی طیف گسترده‌ای از ابعاد انقلاب کریپتو را درک می‌کنند، درست به مانند اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی که پتانسیل واقعی اینترنت توسط کسی درک نمی‌شد. انقلابی در این مقیاس مانند یک ماراتن است، نه دوی سرعت. ETFهای بیت کوین تنها یک گام در سفری چندین ساله به سمت آزادی مالی با کریپتو هستند. پتانسیل غایی رمزارزها تنها زمانی محقق می‌شود که کاربران عادی بر دارایی‌های خود حاکمیت واقعی داشته باشند.
