شبکه لایتنینگ بیت کوین چیست ؟
زهرا حقی
از زمان معرفی بیت کوین تا کنون بزرگترین مشکلی که شبکه بیت کوین و همچنین دیگر ارزهای دیجیتال را درگیر خود نموده «مقیاس پذیری» است. کارشناسان معتقدند که بیت کوین و ارزهای دیجیتال می‌توانند نقشی کلیدی در اقتصاد آینده جهان ایفا کنند؛ اما مقیاس پذیری مشکلی است که سبب شده تا این عقیده کارشناسان کمی مورد تردید قرار گیرد. به منظور حل مشکل مقیاس پذیری ارزهای دیجیتال به ویژه بیت کوین، راهکار لایه دوم با عنوان « شبکه لایتنینگ » ارائه شده است. در این مقاله خواهیم گفت که شبکه لایتنینگ بیت کوین چیست و نهایتا چگونه به ما کمک خواهد کرد؟
مقیاس پذیری بیت کوین و سایر ارز های دیجیتال چیست؟
قبل از اینکه بدانید شبکه لایتنینگ بیت کوین چیست ، بهتر است در مورد مفهوم مقیاس مقیاس پذیری بیشتر بدانید. مقیاس پذیری به این معناست که هرچه تعداد کاربران یک شبکه (مانند شبکه بیت کوین) و میزان تراکنش های آن افزایش یابد، شبکه بتواند عملکرد طبیعی خود را حفظ کند. در واقع مقیاس پذیری به معنای تناسب توان پردازشی شبکه با تعداد تراکنش های آن است. بیت کوین از زمان معرفی خود تا کنون تنها قادر به پردازش هفت تراکنش در ثانیه بوده است. در مقایسه با سایر شبکه های ارزی باید گفت که برای مثال ویزا قادر است در هر ثانیه ۲۴ هزار تراکنش را پردازش نماید و از این جهت برتری بسیار زیادی نسبت به بیت کوین دارد. در حقیقت این سرعت پردازش تراکنش‌ها مهمترین مشکلی است که بیت کوین را از ایفای نقش کلیدی در آینده اقتصادی جهان باز می‌دارد.
مقیاس پذیری بلاک چین هم چندان مسئله پیچیده و غیرقابل درکی نیست و بلاک چین باید ظرفیت پاسخگویی و پردازش تعداد تراکنش‌های موردنیاز کاربران را داشته باشد. در حقیقت یک بلاک چین ایده آل باید در برابر هر تعداد تراکنش، پاسخگوی نیاز کاربران بوده و از این جهت محدودیت‌های کمتری داشته باشد.
یکی دیگر از مشکلاتی که امروزه شبکه بیت کوین با آن روبرو شده است، هزینه زیاد انجام تراکنش ها است. در گذشته زمانی که تعداد کاربران شبکه بیت کوین خیلی زیاد نبود، تعداد تراکنش های این شبکه نیز کم بود و به همین دلیل سیستم می‌توانست به خوبی کار کند و با سرعت بالایی تراکنش ها را پردازش کند. به همین دلیل بود که هزینه (کارمزد پرداخت شده به ماینرها) در هر تراکنش خیلی زیاد نبود. اما از سال ۲۰۱۷ با ورود تعداد زیادی از کاربران جدید به بازار بیت کوین سیستم بیت کوین با حجم بالایی از تراکنش‌ها روبرو شد و هزینه تراکنش کاربران به میزان زیادی افزایش پیدا کرد. برای مثال در سال ۲۰۱۷ هزینه انجام هر تراکنش روی بلاک چین بیت کوین حدود ۳۷ دلار بود. این هزینه تراکنش به میزان حجم تراکنش بستگی نداشت و شما چه یک دلار و چه هزار دلار در این تراکنش جابجا می‌کردید، مجبور به پرداخت این ۳۷ دلار کارمزد بودید. به همین سبب می توان گفت که با توجه به عدم تناسب هزینه تراکنش بیت کوین با تراکنش‌های کوچک، بیت کوین عملا در تراکنش‌های با حجم مالی کم ناکارآمد به شمار می‌رفت. محققان عرصه اقتصاد برای حل این مشکلات راهکاری به نام شبکه لایتنینگ ارائه داده اند. شبکه لایتنینگ بیت کوین مقیاس پذیری را در بلاک چین ارزهای دیجیتال بهبود می‌بخشد و امکان انجام تراکنش‌های سریع و کم هزینه را فراهم می‌سازد.
برای مطالعه بیشتر مقاله سگویت چیست را مطالعه کنید.
شبکه لایتنینگ چیست ؟
شبکه لایتنینگ ، لایه دومی را به بلاکچین بیت کوین اضافه می‌کند و از این طریق راه ارتباطی دیگری را بین طرفین معامله ایجاد می‌سازد. مزیت اصلی شبکه لایتنینگ سرعت بسیار بالای آن می‌باشد و احتمالا به همین دلیل است که لایتنینگ (به معنای صاعقه) نام گرفته است. یکی دیگر از مزایایی که شبکه لایتنینگ بیت کوین برای انجام تراکنش‌ها فراهم می‌سازد، کاهش هزینه تراکنش است. در حقیقت شبکه لایتنینگ می‌تواند در یک مدت زمان کم هزاران تراکنش را در بلاک چین بیت کوین امکان پذیر سازد و به همین دلیل نیاز به صرف به منابع بسیار زیاد و پر هزینه برای انجام هر تراکنش نیست. در نتیجه هزینه تراکنش کاهش می‌یابد در عین حال سرعت انجام آن نیز افزایش می‌یابد.
ایده اولیه شبکه لایتنینگ بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو (که در حقیقت همان معرف اولیه و پایه گذار ارز دیجیتال بیت کوین است) مطرح شد اما در سال ۲۰۱۶ زمانی که تادوس دریجا و جوزف پوون مقاله‌ای برای بررسی شبکه لایتنینگ منتشر کردند، این شبکه حالت رسمی تری به خود گرفت. در مقاله منتشر شده شبکه‌هایی از کانال‌های ریز پرداخت به عنوان راه حل مشکل مقیاس پذیری شبکه بیت کوین معرفی شد. در حقیقت با استفاده از شبکه لایتنینگ نیازی نیست که شبکه بیت کوین تغییراتی اساسی پیدا کند، اما در عین حال می‌توان سرعت آن را به شدت افزایش داد و تراکنش‌های بیشتری را در زمان کمتر به نتیجه رساند. عملکرد شبکه لایتنینگ به این صورت است که یک لایه دوم را خارج از بلاک چین بیت کوین ایجاد می‌سازد و با خروج از بلاک چین بیت کوین سرعت تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد؛ به همین ترتیب هزینه هر تراکنش را نیز کاهش می‌دهد. مزیت اصلی شبکه لایتنینگ این است که کانال تراکنشات حالت اختصاصی دارند و افراد به طور مستقیم قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر هستند و به این ترتیب امکان انجام تراکنشات نامحدود در این شبکه فراهم می شود. عملکرد شبکه لایتنینگ به این صورت است که باید در ابتدا مقداری بیت کوین را در کانال پرداخت ذخیره کنید و پس از شروع به خرج کردن آن بیت کوین‌های موجود در شبکه لایتنینگ، تا زمانی که در آن کانال بیت کوین وجود دارد قادر به انجام تراکنش در آن شبکه هستید.
تاریخچه شبکه لایتینگ بیت کوین
شبکه لایتنینگ در سال 2015 توسط دو محقق (تادئوس درایجا و جوزف پون) در مقاله‌ای با عنوان ‘شبکه لایتنینگ بیت کوین‘ پیشنهاد شد. نوشته‌های آن‌ها بر اساس بحث‌های قبلی درباره کانال‌های پرداخت ساخته شده توسط ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت‌کوین بود. ناکاموتو کانال‌های پرداخت را برای توسعه دهنده همکار مایک هرن، که مکالمات را در سال 2013 منتشر کرد، توضیح داد. چکیده مقاله یک پروتکل خارج از زنجیره متشکل از کانال های پرداخت را توصیف می کند. در کانال های پرداخت، دو طرفه می‌توانند ارزش را بدون شلوغی شبکه اصلی انتقال دهند، زیرا کانال‌ها خارج از زنجیره وجود دارند. کانال های خارج از زنجیره برای حل مشکل مقیاس پذیری بیت کوین طراحی شده‌اند. Dryja و Poon سپس توضیح دادند که در ابتدا، بیت کوین تنها می‌توانست هفت تراکنش را در ثانیه انجام دهد، با فرض اینکه هر تراکنش حدود 300 بایت باشد. بعلاوه، بلاک‌های بیت‌کوین در آن زمان دارای محدودیت تراکنش یک مگابایتی بودند، بنابراین مطمئناً جایی برای تقریباً 47000 تراکنش بیت‌کوین وجود نداشت که در یک بلوک قرار گیرند. کانال‌های پرداخت خارج از زنجیره شبکه لایتنینگ برای رفع کمبود مقیاس‌پذیری بیت‌کوین ایجاد شده‌اند، زیرا این کانال‌ها امکان انجام تراکنش‌های مختلف و کوچک‌تر را بدون شلوغی شبکه فراهم می‌کنند.
در سال 2016، درایجا و پون لایتنینگ لبز را تأسیس کردند، شرکتی که به توسعه شبکه لایتنینگ اختصاص داشت. با وجود تغییرات مختلف اعضای تیم در طول زمان، لایتنینگ لبز تلاش کرد تا این پروتکل را با شبکه اصلی بیت کوین سازگار کند. سافت فورک مبتنی بر SegWit بیت کوین در سال 2017، فضایی را برای تراکنش‌های بیشتر در هر بلوک آزاد کرد و یک باگ قدیمی بیت کوین به نام انعطاف پذیری تراکنش را از بین برد. این باگ به کاربران امکان می‌داد تا تراکنش‌های جعلی را انجام دهند، به شبکه دروغ بگویند و بیت کوین را در کیف پول خود نگه دارند.
به دلیل آزمایش پیش از راه‌اندازی، توسعه‌دهندگان می‌توانند بلافاصله برنامه‌هایی را در شبکه لایتنینگ بسازند. برنامه ها شامل موارد استفاده ساده مانند کیف پول و پلتفرم های استیکینگ بودند که از قدرت تراکنش های خرد شبکه لایتنینگ بهره می بردند.
در سال 2018، لایتنینگ لبز سرانجام نسخه بتا اجرای لایتنینگ خود را در شبکه اصلی بیت کوین راه اندازی کرد. در این زمان، شخصیت‌های عمومی مانند جک دورسی، بنیانگذار توییتر، مشارکت خود را با این پروژه آغاز کردند. به عنوان مثال، دورسی گروهی از توسعه دهندگان را استخدام کرد تا با پرداخت بیت کوین به آن‌ها به طور انحصاری روی توسعه شبکه لایتنینگ تمرکز کنند. او همچنین قصد دارد در آینده شبکه لایتنینگ را در توییتر پیاده سازی کند.
کاربرد شبکه لایتینگ بیت کوین
شبکه لاتنینگ قبلاً برای افراد و موسسات بسیار مفید بوده‌است. در اینجا برخی موارد استفاده از آن آورده شده‌است:
لایتنینگ چت (Lightning Chat)
الیزابت استارک (مدیرعامل Lightning Labs) شبکه های چت آنلاین را به عنوان یک مورد استفاده در حال ظهور برای شبکه لاتنینگ معرفی کرده‌است. اگرچه این هدف اصلی شبکه لاتنینگ نبود، اما این شبکه به گونه‌ای ساخته شده‌است که به آن اجازه می‌دهد تا به عنوان پایه یک شبکه چت آنلاین خدمت کند. لایتنینگ در حال حاضر چندین مشتری گپ در مراحل مختلف توسعه از جمله WhatsSat و Sphinx دارد. در نتیجه ، برنامه‌های چت لایتنینگ در مقایسه با برنامه های گپ سنتی ، محافظت بیشتری در برابر سانسور و ردیابی ارائه دهند.
لایتنینگ گیم (Lightning Game)
بازی یکی دیگر از موارد استفاده امیدوار کننده برای شبکه لایتنینگ است. این شبکه توانایی ایجاد مدل‌های جدید کسب درآمد را برای شرکت‌های بازی دارد و امکان کسب پاداش بیت کوین را به بازیکنان می‌دهد.
شبکه لایتنینگ در ال سالوادور
در سپتامبر سال 2021 ، السالوادور رسماً مناقصه قانونی بیت کوین را ایجاد کرد و به اولین کشوری در جهان تبدیل شد که این کار را انجام داد. شبکه لایتنینگ اکنون در السالوادور به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شبکه لایتنینگ در آمریکای لاتین
از لحظه‌ای که السالوادور بیت کوین را به عنوان مناقصه قانونی اعلام کرد، افزایش گسترده‌ای در پذیرش شبکه لایتنینگ برای کشور آمریکای مرکزی و آمریکای لاتین افزایش یافته‌است. در ژانویه سال 2022، Strike یک برنامه با قدرت شبکه لایتنینگ را در آرژانتین راه اندازی کرد که به کاربران امکان می‌دهد معاملات مالی مقرون به صرفه را انجام دهند. علاوه بر این، در ژوئیه سال 2022، OpenNode (یک بستر زیرساختی Bitcoin Payments) با Lemon Cash (یک ارائه دهنده کیف پول محبوب رمزنگاری آمریکای لاتین) همکاری کرد. از طریق مشارکت، OpenNode شبکه لایتنینگ را در کیف پول نقدی لیمو ادغام می‌کند و به معاملات بیت کوین سریع‌تر و ارزان‌تر اجازه می‌دهد.
مزایا و محدودیت های شبکه لایتینگ
مزایا
- تراکنش‌های فوری: شبکه لایتنینگ امکان تراکنش‌های فوری بین کاربران در شبکه بیت کوین را فراهم می‌کند.
- کارمزد کم: شبکه لایتنینگ امکان پرداخت هزینه‌های پایین تراکنش را فراهم می‌کند و تراکنش در شبکه بیت کوین را ارزان‌تر می‌کند.
- مقیاس پذیری: شبکه لایتنینگ مقیاس پذیری شبکه بیت کوین را بهبود می‌بخشد و امکان پردازش تراکنش‌های بیشتری را در هر ثانیه فراهم می‌کند.
معایب
- تمرکز: شبکه لایتنینگ شبکه‌ای از کانال های پرداخت را ایجاد می‌کند که در اطراف گره‌هایی با بیت کوین بیشتر متمرکز شده‌اند. این می‌تواند منجر به متمرکز شدن شبکه و خطرات امنیتی بالقوه شود.
- نقدینگی: شبکه لایتنینگ از کاربران می‌خواهد که نقدینگی لازم برای باز کردن کانال‌های پرداخت را داشته باشند. این می‌تواند پذیرش آن را توسط کاربرانی که بیت کوین کافی برای تامین مالی کانال‌ها ندارند، محدود کند.
شیوه انجام یک تراکنش با استفاده از شبکه لایتنینگ
در این روش فرد دریافت کننده بیت کوین یک صورتحساب در شبکه لایتنینگ ایجاد می‌کند که معمولاً این صورتحساب به صورت یک QR کد قابل شناسایی است. سپس فرد دریافت کننده می تواند این کد را برای فرد پرداخت کننده ارسال کند. پرداخت کننده نیز می‌تواند با استفاده از ولت لایتنینگ خود آن QR کد را اسکن کند و سپس با استفاده از امضای دیجیتال خود انجام تراکنش را تایید کند. پس از انجام تراکنش یک تاییدیه از طریق شبکه لایتنینگ به فرد دریافت کننده ارسال می‌شود. همانطور که گفتیم با توجه به اینکه پرداخت‌ها بر روی بلاک چین بیت کوین انجام می‌شوند، سرعت انجام تراکنش‌ها بسیار بالا است و همینطور کارمزد زیادی برای هر تراکنش درنظر گرفته نمی‌شود. البته باید گفت که استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین در واقع بیت کوین را برای انجام تراکنش های کم حجم روزانه بسیار مناسب می‌سازد و تراکنش‌های بسیار بزرگ را می‌توان همچنان در شبکه بیت کوین به انجام رساند. چنانچه فرد قصد ادامه دادن فعالیت خود بر روی کانال لایتنینگ را نداشته باشد می‌تواند کانال خود را ببندد و از لایتنینگ خارج شود و دوباره فعالیت خود را روی شبکه بیت کوین از سر بگیرد.
نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که شبکه لایتینگ دارای محدودیت کانال می‌باشد، یعنی پس از ایجاد کانال لایتنینگ بیشترین میزان بیت کوین قابل انتقال توسط طرفین، همان میزان بیت کوین ذخیره شده در هنگام ایجاد کانال است.
آیا شبکه لایتنینگ، یک روش کاملا کارآمد است؟
به طور کلی باید گفت که شبکه لایتنینگ و میزان بازدهی آن هم چنان نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد؛ زیرا امنیت شبکه هنوز به طور کامل به اثبات نرسیده‌است. همینطور بسیاری از کاربران تازه وارد دنیای ارزهای دیجیتال نمی‌توانند به صورت حرفه‌ای از شبکه لایتنینگ استفاده کنند.
به طور کلی شبکه لایتنینگ برای افرادی که قصد خرید رمز ارز و سرمایه گذاری بلند مدت در این حوزه را دارند چندان کاربردی نیست. اما برای آن دسته از افراد که بیت کوین را به عنوان یک روش جایگزین برای روش های پرداخت روزانه در نظر گرفته‌اند، یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می شود. زیرا قابلیت هایی مانند انجام فوری تراکنش، ناشناس بودن و همچنین کارمزد کم، مشکلات مانند مقیاس پذیری بیت کوین را تا حد زیادی حل می کند.
